Triển lãm ảnh về dân tộc Pà Thẻn

“Họ chỉ có 4.300 người, trang phục của họ rất đẹp, sống ở vùng núi cao Hà Giang… cuộc sống của họ đang ngày một thay đổi và di sản văn hóa đang đứng trước nguy cơ mai một” - Nhà nhiếp ảnh người Pháp Sebastien Laval giới thiệu triển lãm ảnh tại Hà Nội về người Pà Thẻn.

Cộng đồng Pà Thẻn chủ yếu sinh sống ở một số xã của Hà Giang và một số ở Tuyên Quang. Họ thường làm nhà sàn hoặc nhà nền đất, các bản làng tụ họp bên sườn núi thấp hoặc thung lũng, sinh sống bằng nghề làm nương rẫy. Sinh hoạt văn hóa dân gian của dân tộc Pà Thẻn khá phong phú, thể hiện qua những truyện cổ tích, các làn điệu dân ca, hát ru, các điệu nhảy múa, các loại nhạc cụ (khèn bè, đàn tầy nhậy, sáo trúc...).

"Nét bản sắc độc đáo nhất của người Pà Thẻn có lẽ là trang phục. Đặc biệt là trang phục nữ. Đó là những chiếc áo dài, mầu sắc sặc sỡ và hoa văn dệt bằng tay hết sức tinh tế. Đi kèm những chiếc áo này là rất nhiều đồ trang sức, bao gồm vòng cổ, vòng tay. Vậy nhưng bây giờ những người phụ nữ Pà Thẻn ít mặc trang phục truyền thống mà thay vào đó là quần áo bình thường bán ở dưới xuôi”- Sebastien nhận xét.

Anh kể, anh đã đến Hà Giang hai đợt dài ngày, vào tháng 3-2005 và tháng 10-2006, qua các bản Nậm Bó, My Bắc, Đồng Tiến, Mai Thượng, Nậm Sú của huyện Quang Bình, cùng ăn cùng ở, sinh hoạt với những người Pà Thẻn ở đó. Chuyến đi đã để lại cho anh nhiều kỷ niệm đẹp.

“Ấn tượng nhất là sự tiếp đón chân tình và nồng hậu của người dân ở đây. Khi chúng tôi đến, họ mổ lợn, giết gà, và ngay buổi tối đầu tiên chúng tôi đã thức thâu đêm uống rượu, ca hát nhảy múa bên đống lửa cùng họ. Thực sự, những người Pà  Thẻn đã lôi cuốn tôi”.

Ước tính họ chỉ có 4.300 người - quá ít đối với một cộng đồng dân tộc thiểu số, hơn thế nữa cuộc sống của người Pà Thẻn đã có những thay đổi đáng kể, chuyển từ du canh du cư đến định cư. Cùng với những thay đổi đó, bản sắc văn hóa của họ cũng đang dần mất đi. Với triển lãm này, Sebastien mong muốn lưu giữ lại những hình ảnh, những vốn quý cần được bảo tồn, gìn giữ, đồng thời cũng “thức tỉnh” chính người Pà  Thẻn, để họ nhận biết và tự hào về bản sắc của dân tộc mình.

Triển lãm này là kết quả của một dự án hợp tác giữa Hiệp hội các dân tộc Á châu và Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, nghiên cứu khảo sát về hiện trạng các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, mà bắt đầu là Pà Thẻn.

Ông Daniel Roussel, một thành viên của dự án này cho biết, cùng với triển lãm ảnh của Sebastien Laval, Hiệp hội các dân tộc Á châu đang biên soạn một cuốn sách giới thiệu các món ăn của người Pà Thẻn và chuẩn bị cho ra mắt một cuốn phim tài liệu về cuộc sống, sinh hoạt cùng những nét đặc sắc trong văn hóa của cộng đồng dân tộc này.

Và sau Pà Thẻn, họ sẽ tiếp tục tìm hiểu, khảo sát và giới thiệu những đặc trưng văn hóa của các dân tộc khác ở Việt Nam.