Năm Thìn nói chuyện Rồng quê núi

BHG - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi, mười hai con giáp đặt tên mười hai năm theo cách tính Can, Chi của các cụ từ thuở xưa đặt truyền. Năm 2024 là năm con Rồng, là năm Thìn. Đầy đủ Can, Chi là năm Giáp Thìn.

 - Hết năm con Mèo (Mão) ngêu ngao, cào cấu, rình mò, nhăn nhó... là năm con rồng (Thìn) oai phong, vi vu, mát mẻ hơn chăng?

 - Chỉ có trời mới biết. Hy vọng là tốt hơn.

    Đấy, vẫn lại là mấy ông ngồi tại quán bán cám gà, cám cá, cám chim... đàm sự với nhau về trời đất, nhân gian. Miệng nói, tay vung, tay kẹp ống điếu, bật lửa ga...

 - Rồng là của miền xuôi. Trên ta là Thuồng luồng!

 -  Không đúng. Rồng là của Tàu...

 -

Minh họa: GIA BẢO

Không phải! Các ông nói sai hết cả rồi. Rồng, Thuồng luồng... là cách gọi tên khác nhau của mỗi địa phương, dân tộc về một con vật vừa có thật lại vừa không có thật. Như người Tày vùng ta đây thì gọi là “tua Ngược”, “tua Luồng”. Tiếng Kinh gọi là Thuồng luồng, hoặc Rồng... tiếng Trung Quốc gọi là “Long vương”...

  - Ừ, thế còn nghe được... Mà có cái con đó thật không nhỉ?

  - Có thật chứ! Ở xã ta có nơi gọi là “vằng Ngược” là chỗ ở của nó ngày xưa. Ngoài ra còn có Vằng Tạng Cút, Vằng Vè, Vằng Táng Pang, Vằng Lìn, Búng Đắt, Thôm Chởn... đều là nơi nó ở, nó chơi... Các nơi khác như Nà Lỏng có Khuổi Lò; Bản Luổng có Vằng Luồng; Nà Đinh, Nà Cại có Vằng Kho... Những nơi này đều thông nhau. Nơi nó ở bao giờ cũng có rất nhiều cá to như cá Chày đất, cá Bỗng, Dầm xanh... Đó là các đệ tử của nó.

   Cái ông đầu tóc bạc phơ, bù xù từ nãy giờ vẫn chiếm dụng cái ống điếu và chiếc bật lửa ga, ngồi nghe gật gù bấy giờ mới lên tiếng.

 - Không biết có thật hay không nhưng chuyện xưa kể rằng: Có một bà lão ở một mình. Một hôm mưa to, lũ lớn, bà cụ mang rổ đi xúc cá suối. Xúc mãi mà không được con cá nào định bỏ về thì lại xúc được một quả trứng to lạ thường. Bà cụ đem về cho gà ấp. Sau nở ra một con vật lạ. Con gà mẹ đi bới giun nuôi. Con vật ngày càng lớn, mẹ gà chẳng bới kịp. Bà cụ lấy thuổng giúp đào không may chạm vào đuôi nó nên bà gọi nó là Nàng Cụt. Nàng Cụt lớn nhanh như thổi. Nàng đã biết tự kiếm mồi, rồi xuống suối bắt cá về nuôi bà cụ. Nàng chính là một con Thuồng luồng. Nàng thường biến thành một thiếu nữ xinh đẹp giúp bà cụ mọi thứ. Nhà bà cụ ở lưng chừng đồi...

 Kể đến đây lão mới châm lửa hút thuốc lào.

- Hút nhanh, kể tiếp xem nào... Một chị vào mua cám gà nghe lỏm chuyện tự lúc nào, giục...

- Nhà ở lưng đồi nên ngày ngày bà cụ phải lấy ống đi gánh nước xa. Đến một ngày Nàng Cụt nói với bà cụ: Thưa mẹ, mẹ nuôi con đã khôn lớn, giờ con không thể ở với mẹ được nữa, con phải đi tìm bố mẹ đẻ của con. Ngày nàng đi bà cụ sắm quần áo, thức ăn cho nàng và dặn dò cẩn thận. Đêm đó một trận mưa to ập đến rồi tạnh ráo. Lạ thay, bên cạnh nhà bà tự nhiên một mỏ nước ngọt chảy ra trong vắt. Người ta nói, đó là Nàng Cụt trả ơn nuôi dưỡng cho bà cụ. Mỏ nước đó còn chảy đến ngày hôm nay bất chấp trời nắng hạn đến độ nào. Đó chính là cái mỏ nước gần cạnh nhà tôi đấy.

- Ô... thế à.

- Tuyệt vời quá...

 Có ông ngồi cạnh đó nói thêm.

- Nghe bảo sau đó bà cụ đêm nằm mơ thấy Nàng Cụt về mời bà đi dự lễ thành hôn của nàng với anh chàng là con trai của ông Tạo ở Vằng Kho. Nàng và chàng thật đẹp đôi, hạnh phúc.

- Không đùa được đó là “báo Long Vương, thao Long Vương” (trai, gái Long Vương) đấy! Đẹp lắm. Nó thường làm phép hiện lên cõi trần gian để lừa, bỏ bùa rủ xuống dưới Long cung bắt làm vợ, làm chồng đấy. Đã có người bị nó rủ xuống Long cung sinh con đẻ cái đấy... Mà ở trên trần gian những người đó ốm đau suốt, đi chữa mãi không được. Cuối cùng phải mời thầy về cúng. Có ông đã xuống Long cung mấy năm rồi, phải mời thầy cúng về giải thoát qua 12 bậc thác. Ông thầy phải làm 12 lần pháp thuật ra tay giải thoát mới khỏi bệnh đấy.

-  Phét...

 - Thật đấy. Ông ấy bây giờ vẫn còn sống mà... Thấy người ta nói thế... Hì hì.

Ông đầu bạc trầm ngâm một lúc, rồi nói như kết luận:

 - Cũng lạ. Trong mười hai con giáp ứng với mười hai con vật thì chỉ có năm Thìn, năm con Rồng là trừu tượng. Nó vừa gần gũi, vừa xa lạ, vừa hư lại vừa thật, lúc hiền lúc lại có vẻ ang ác...

 -  Rồng là tượng trưng cho sự thanh tao, bay bổng, là sức mạnh, là sự thông minh, đẹp đẽ, là hạnh phúc, là sự hiếu thảo các ông ạ. Chuyện của các ông kể vừa nãy tóm lại là có ý nghĩa như thế. Năm con Rồng hy vọng sẽ là năm mưa thuận, gió hòa, mọi việc hanh thông, cuộc sống bình yên, người người mạnh khỏe, làm ăn phát đạt. Các ông nhỉ. Ông chủ quán bán cám thêm lời như “chốt” câu chuyện.

Nghe ra rất hợp lý cho cuộc bàn về năm con Rồng ở quê núi xa xôi.

HOÀNG KIỆM