Báo chí trước sự bùng nổ của mạng xã hội

BHG - Sự phát triển của công nghệ kéo theo sự bùng nổ của mạng xã hội (MXH). MXH là sản phẩm mang tính đột phá của công nghệ. Với những ưu thế vượt trội về sự đa chiều, đa dạng, nhạy cảm của thông tin, MXH thực sự đang ngày càng chiếm lĩnh không gian thông tin có tác động rất lớn đến nhận thức, quan điểm và cách hành xử thế nào cho phù hợp của công chúng và cơ quan quản lý thông tin.

ảnh minh họa.

Để nhận thức được đúng sai đối với MXH cần có sự đổi mới từ tư duy để nắm bắt, nhận rõ được cái tốt, cái lợi cũng như cái xấu, cái bất lợi, đặc biệt là với nhu cầu thông tin của công chúng, để xử sự sao cho đúng, vừa không ngăn cấm nhưng cũng không thả nổi.

Báo chí là một trong những đối tượng chịu nhiều tác động của MXH. Từ vị trí và thói quen gần như độc quyền về thông tin đang bị MXH lấn át và chia sẻ thị phần một cách nhanh chóng. Trước tình hình đó, các cơ quan quản lý thông tin không thể cấm đoán, thu hẹp hoạt động MXH, cũng không thể tăng cường theo chuỗi bao cấp cho báo chí để cạnh tranh với MXH. Cách thức duy nhất là báo chí và phương tiện truyền thông chính thống phải tự đổi mới cho phù hợp để tồn tại và phát triển. Đứng về mặt pháp lý cũng như nhu cầu xã hội thì báo chí và MXH phải cùng đồng hành, hợp lực, bổ sung cho nhau vì nhu cầu thông tin và mục đích tiến bộ của nhân loại.

Ở nước ta, báo chí là một “binh chủng” tuyên truyền của Đảng và Nhà nước, là tiếng nói chính thống của nhân dân, cho nên khi MXH phát triển đa dạng, đa chiều, thậm chí đang trở thành “ma trận hỗn loạn” thì báo chí đóng vai trò quan trọng để cung cấp những thông tin đích thực, chính thống, đầy đủ và đúng đắn cho công chúng. Muốn làm được việc này, báo chí phải là tiếng nói đích danh, phải công minh, trung thực và bảo vệ sự thật với quan điểm và phương thức tiến bộ, trách nhiệm.

Báo chí phải đa dạng trong phương thức tiếp cận, một mặt giữ vững quan điểm, mặt khác phải tôn trọng sự đa chiều phong phú của các nguồn thông tin. Trong lúc xã hội đang đa chiều thông tin, công chúng muốn tìm đến sự thật, chân lý thì trông chờ vào báo chí chính thống. Đáp ứng nhu cầu đó, báo chí phải tìm cách để tiếng nói của mình mang tính định hướng với những thông tin thuyết phục làm chỗ dựa để cũng cố niềm tin.

Như vậy, báo chí phải tìm cách sử dụng, khai thác những ưu thế của công nghệ để đương đầu và hòa nhập được với MXH. Mỗi cơ quan báo chí phải là một cơ quan truyền thông đa phương tiện. Cần phải phát triển các phiên bản điện tử thành trang hỗ trợ cho báo in truyền thống, tiến tới trang chính thức cùng tồn tại song song trong hệ báo chí truyền thống. Người dân tiếp cận được với báo chí mọi nơi, mọi lúc, trên mọi phương tiện, nhất là các phương tiện di động, cầm tay. Cũng qua đó mà những người làm báo vừa phát huy được tính năng tương tác tuyệt vời của công nghệ, vừa nắm bắt, thậm chí “đo lường” được các xu hướng trong dư luận và tâm trạng xã hội, từ đó điều chỉnh hợp lý nội dung và cách thức truyền thông của mình. Các nhà báo cần cập nhập thông tin trên MXH, coi đó là những nguồn tin ban đầu, những xu hướng và động cơ của nguồn tin, qua đó bằng nghiệp vụ và bản lĩnh báo chí của mình, xác minh, điều tra, xử lý một cách thích hợp để tác nghiệp theo định hướng của báo chí truyền thống.

Đã đến lúc mỗi nhà báo cũng là một thành viên trên MXH, qua đó để nắm bắt thông tin, cũng như phổ biến, định hướng thông tin kịp thời theo sát cuộc sống. MXH cũng là nguồn để các nhà báo thu thập thông tin; là nơi để các báo tìm kiếm, lựa chọn đội ngũ cộng tác viên mang tính đa dạng, phong phú trên các lĩnh vực.

Sự bùng nổ của MXH là một thực tế khách quan, đó là kết quả của sự phát triển công nghệ của nhân loại cần phải được tiếp cận theo tư duy đổi mới và tiến bộ. Báo chí đón nhận đây là cơ hội cần được cởi mở, cổ vũ, hoan nghênh và thích ứng; đồng thời cũng coi đây là thách thức làm sao đáp ứng được nhu cầu bức thiết của xã hội lại vừa nắm bắt, vận dụng để tạo ra những tiền đề mới cả về phương diện kỷ thuật cả về nhận thức và phương thức tiếp cận, truyền bá và quản lý thông tin. Cần nhận thức rằng, chỉ có chung sống, đồng hành, hợp lực với mạng xã hội để tiếp cận thật tốt, để vừa tương tác hỗ trợ nhau vừa có phương thức quản lý phù hợp vì mục tiêu tiến bộ xã hội và nhu cầu tiếp nhận thông tin đích thực, chính thống của công chúng. Đó là cách ứng xử đúng đắn nhất, phù hợp nhất đối với MXH.

Hoàng Duy