Xín Mần bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Nùng

BHG - Trên địa bàn huyện Xín Mần, cộng đồng dân tộc Nùng còn lưu giữ nhiều nét văn hóa dân gian, đa dạng về cả nghệ thuật diễn xướng và tâm linh từ các điệu múa, dân ca, các nghi lễ gắn với thiên nhiên như cúng thần Rừng, cúng thần Đá… mang ý nghĩa bản địa riêng biệt.

Trang sức bằng bạc làm nổi bật vẻ đẹp phụ nữ dân tộc Nùng trong lễ hội.

Cộng đồng dân tộc Nùng sinh sống trên 14 xã, thị trấn huyện Xín Mần. Từ trang phục tới các nghi lễ gắn kết giữa con người với tổ tiên và thiên nhiên đều mang những giá trị riêng. Trang phục của người Nùng bên ngoài nhìn khá đơn điệu về màu sắc, nhưng quan sát kỹ đều có những dấu ấn riêng biệt, nhất là trang sức bạc. Có dịp tiếp xúc với phụ nữ Nùng các dịp lễ hội, bất kỳ ai cũng bị thu hút bởi những bộ xà tích, vòng bạc, kiềng được chạm khắc thủ công làm nổi bật những bộ trang phục truyền thống và nước da của phụ nữ Nùng. Nghề dệt truyền thống của phụ nữ Nùng cũng là nét văn hóa bản địa tạo ấn tượng với nhiều người khi được tìm hiểu sâu hơn. Các cuộc thi dệt vải, đánh bóng vải, thêu khăn truyền thống trong các lễ hội đã giúp người xem hiểu hơn về cuộc sống hàng ngày cũng như thẩm mỹ của phụ nữ Nùng.

Múa ngựa giấy.

Văn hóa diễn xướng của người Nùng mang đậm chất núi rừng, thường được biểu diễn trong các dịp cưới hỏi, lễ, Tết. Hát lướn xuất hiện nhiều trong các nghi lễ cưới xin và đón tiếp bạn bè của người Nùng theo hình thức hát đối giao duyên nam, nữ. Dưới chân đỉnh Gia Long, điệu múa ngựa giấy sôi nổi thường xuyên được trình diễn. Đây là điệu múa gắn với đời sống tâm linh, bởi theo quan niệm của người Nùng, điệu múa này ngày xưa chỉ biểu diễn trong đám hiếu. Ngựa giấy tượng trưng cho lễ vật con gái đi lấy chồng dâng lên cho cha mẹ khi họ qua đời, để bố mẹ ở bên kia thế giới có ngựa thồ hàng, đi lại thể hiện nghĩa cử đền ơn đáp nghĩa, đạo lý uống nước nhớ nguồn cao đẹp. Điệu múa nhộn nhịp, nhiều tiết tấu sôi động này được nghệ nhân và các em nhỏ thể hiện trên sân khấu luôn tạo sức hút sự hào hứng cho người xem. Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc, các nghệ nhân dân gian người Nùng đang từng ngày truyền thụ tay nghề cho các em học sinh trong các giờ học Văn hóa truyền thống.

Với mục tiêu lấy văn hóa làm nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực thúc đẩy phát triển KT - XH, huyện Xín Mần đang tích cực gìn giữ và bảo tồn những nét văn hóa dân gian của dân tộc Nùng nói riêng và các dân tộc khác trên địa bàn huyện. Bảo lưu, phát huy nét đẹp văn hóa đang được lưu truyền và phục hồi những bản sắc đã bị mai một, là trách nhiệm của mỗi cá nhân và cộng đồng các dân tộc trên địa bàn huyện. Năm 2017, huyện Xín Mần đã chọn thôn Nắm Ngà, xã Cốc Rế làm điểm xây dựng Làng Nùng kiểu mẫu, cùng với bà con dân tộc Nùng nơi đây bảo lưu và phát huy những nét đẹp văn hóa cổ truyền của dân tộc gắn xây dựng đời sống văn hóa.

Ông Hoàng Xuân Tụ, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện cho biết: Bảo tồn các giá trị văn hóa dân gian dân tộc Nùng gắn với phát triển du lịch là mục tiêu mà chúng tôi đã và đang thực hiện. Kết hợp những nét riêng của văn hóa người Nùng cùng bản sắc văn hóa các dân tộc anh em sẽ là một điểm nhấn góp phần thu hút du khách đến với mảnh đất Xín Mần.

Bài, ảnh: Trọng Toan