Mênh mông sông nước Bắc Mê

BHG - Bắc Mê - sông Gâm là tổ hợp kết nối của núi, rừng, sông, suối, thung lũng, bình nguyên và lòng hồ thủy điện Tuyên Quang đã mở ra cho nơi đây nhiều triển vọng. Đối với người dân địa phương, đây là một biển hồ, sông nước mênh mang với vẻ đẹp hùng vĩ của những dãy núi, rừng cây.

Bình yên sông nước.

Sông Gâm chảy qua đất Bắc Mê với chiều dài khoảng 45 km giống như một dải lụa vắt ngang những ngọn núi để hợp vào sông Năng, đưa nước vào lòng hồ thủy điện Tuyên Quang. Chúng tôi cùng Đoàn công tác của huyện Bắc Mê tham quan vùng lòng hồ để trải nghiệm tuyến du lịch kết nối giữa 3 huyện Bắc Mê - Na Hang (Tuyên Quang) - Ba Bể (Bắc Kạn). Từ bao đời nay, dòng sông Gâm đã trở thành cội nguồn văn hóa, gắn liền với mạch sống của các thế hệ cư dân đồng bào Mông, Dao, Tày, Nùng... Sông Gâm với phong cảnh hữu tình, không chỉ tạo ra cảnh quan du lịch sinh thái, mà còn có diện tích mặt nước lớn, thuận lợi để nuôi trồng thủy sản.

Người dân nuôi cá lồng trên vùng lòng hồ Thủy điện Tuyên Quang.

Rời bến không lâu, dòng sông xanh biếc vốn chảy chậm, bất ngờ uốn mình, khép lại theo hình thắt cổ chai đưa thuyền vào khe núi Ðổ - hẻm núi với hai vách đá thẳng đứng, cao chót vót, những đám mây trắng bồng bềnh thay nhau sà xuống bủa vây. Ðó là cảnh sắc có một không hai trên dòng sông Gâm, vừa tuyệt đẹp, kỳ ảo nhưng cũng mang tới cảm giác hồi hộp. Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi là được ngắm vẻ đẹp hùng vĩ nơi dòng Gâm thu hẹp tạo thành thác núi với hai vách núi cao vút tầng mây. Những ngôi nhà của người dân tít trên cao, dọc hai bờ của vùng lòng hồ bị sương phủ kín; những sợi nắng đầu ngày tinh khiết… tạo cảm giác thư thái đến lạ. Một chiếc thuyền độc mộc buông chài, thả lưới ẩn hiện giữa làn sương còn bảng lảng trên mặt hồ.

Nói tới tiềm năng vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang, ngoài mục tiêu tích nước phát điện, góp phần chống lũ, điều tiết nước cho vùng hạ du, thì hiện nay đang mở ra những cơ hội mới để phát triển du lịch, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản, phát triển giao thông đường thủy…

Nếu đi từ thành phố Hà Giang lên Cao nguyên đá, Cột cờ Quốc gia Lũng Cú, sau khi đến Mèo Vạc, du khách đi theo cung đường từ Mèo Vạc sang Bắc Mê để trải nghiệm không gian cổ kính, rêu phong trầm mặc ở Căng Bắc Mê; sau đó, đi thuyền trên sông Gâm rồi lại trở về thành phố. Hành trình này đặc biệt phù hợp với các bạn trẻ, hay những đoàn khách ưa khám phá, trải nghiệm. Ðiểm nhấn của tour du lịch Bắc Mê - Na Hang - Ba Bể là vẻ đẹp của núi non, những ngôi nhà sàn đơn sơ lưng chừng núi khiến ta luôn cảm nhận được cuộc sống thanh bình, ấm áp. Sau khi băng qua những cánh rừng đặc dụng Bắc Mê, dòng sông bỗng mở rộng mênh mông, có thể cảm nhận được sắc thái khác của thiên nhiên. Nếu ở mạn ngược rừng xanh ngút tầm mắt, núi đá đan xen núi đất, khí hậu ẩm ướt thích hợp làm ruộng bậc thang hoặc vườn cây ăn trái thì càng xuôi về phía Tuyên Quang, núi cao, sông rộng, nước xanh ngăn ngắt, mây trời khoáng đạt phù hợp phát triển nghề nuôi trồng thủy sản. Ðây là cung đường tuyệt đẹp với những dãy núi mờ sương, trùng điệp trải dài đôi bờ; những cánh rừng già âm u, thanh vắng; những bản làng dân tộc Mông mộc mạc, cheo leo bên thác nước; những chiếc thuyền con lặng lẽ buông câu dưới vách đá mọc đầy hoa rừng...

Không chỉ tìm hiểu về những di tích lịch sử, thiên nhiên hùng vĩ, chúng tôi dành phần lớn thời gian chuyến đi để tiếp xúc, thăm hỏi đời sống, hoạt động sản xuất của người dân vùng lòng hồ thủy điện. Một điểm chung là gặp bà con, ai cũng phấn khởi, tay bắt mặt mừng. Nhưng có lẽ sự chia sẻ chuyện làm ăn, giãi bày tâm tư khiến câu chuyện giữa chúng tôi với bà con trở nên gần gũi hơn. Nếu chỉ buông mình theo hình cánh cung hòa vào những dãy núi đá phiến thạch anh của các tỉnh Bắc Kạn, Tuyên Quang để được chiêm ngưỡng những cảnh quan tự nhiên tuyệt mỹ, được ví như một Hạ Long trên cạn giữa chốn sơn cùng thủy tận thì không có gì đáng nói. Nhưng ở đây là sự kết hợp nơi có nhiều di tích lịch sử khảo cổ; di tích lịch sử văn hóa Căng Bắc Mê; sinh cảnh từ sự trằn trọc sinh nở và thổn thức miệt mài của tạo hóa mà thành. Những bản, làng Mông, Dao, Tày, Nùng... nằm trên lưu vực này tựa vào mẹ thiên nhiên để sinh sống thanh bình, an lạc.

Những làn mây nhẹ lững thững lưng chừng núi, bồng bềnh len lỏi dưới mái nhà sàn, khiến khung cảnh trở nên mộng mị khó tả, biến nơi ở thuần khiết, an lành của người dân, trở thành địa điểm lý tưởng cho du khách phương xa tham quan không gian sống nguyên bản miền sơn cước.

Bài, ảnh:  VĂN QUÂN