Ý kiến phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên bế mạc Hội nghị cán bộ Toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện NQ T.Ư 4 “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay"

(TIẾP THEO)

Nhóm vấn đề thứ tưlà các đồng chí đề nghị giải thích một số khái niệm.
Có đồng chí nêu là “tư tưởng chính trị” hay “chính trị tư tưởng” hay “chính trị, tư tưởng” (có dấu phẩy sau từ chính trị)?

Hôm trước Bộ Chính trị cũng bàn vấn đề này. Hai cách nói đó không khác nhau nhưng cũng không hoàn toàn trùng khớp nhau. Ta thường nói xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Nói chính trị là nói Cương lĩnh chính trị, đường lối chính trị, hệ tư tưởng chính trị, bản lĩnh chính trị,... về tư tưởng thì cũng có rất nhiều thứ tư tưởng: Tư tưởng cá nhân, tư tưởng cục bộ, tư tưởng bản vị, tư tưởng bè cánh... Về tổ chức thì có nguyên tắc tổ chức, cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành, phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc. Nếu nói “suy thoái về chính trị, tư tưởng” thì “suy thoái về chính trị” có nghĩa là suy thoái về đường lối rồi, suy thoái về định hướng rất cơ bản rồi. Ở đây nói tư tưởng chính trị là tư tưởng mang tính chính trị, có nghĩa là anh theo khuynh hướng chính trị nào, anh đứng trên lập trường nào, anh theo quan điểm nào, anh đứng về phía ai, bảo vệ ai? Tôi đã xem lại các nghị quyết trước đây về xây dựng Đảng đều viết là “suy thoái về tư tưởng chính trị”, thậm chí có chỗ nói mức độ hơn là “nhận thức tư tưởng chính trị”, hàm ý là do nhận thức chưa tốt dẫn đến suy thoái tư tưởng chính trị, còn bây giờ nếu quy vào suy thoái về chính trị thì nặng quá, lớn quá. Cho nên dùng ‘suy thoái về tư tưởng chính trị” thì phù hợp hơn.

Các đồng chí hỏi “lợi ích nhóm”, “tư duy nhiệm kỳ”, “lỗi hệ thống” là thế nào? Nghe nó mới mới, lạ lạ. Thưa các đồng chí, gần đây những thuật ngữ này hay được dùng, chắc là ảnh hưởng theo cách của nước ngoài. Thôi để các nhà khoa học nghiên cứu cho nó chuẩn xác về nội hàm, khái niệm. Ta hiểu nôm na, phổ thông có phải thế này không: Nói “lợi ích nhóm” đơn giản là lợi ích cục bộ, móc ngoặc với nhau theo kiểu “ông mất chân giò, bà thò chai rượu”, đôi bên cùng có lợi, chung nhau làm ăn vì lợi ích cục bộ. Nhưng bây giờ nhiều khi không chỉ là quan hệ giữa hai bên, hai người mà đã thành “đường dây”, “sự ăn cánh” của một nhóm người, mưu lợi ích riêng, làm hại lợi ích chung. Ngày xưa, Mác đã từng nói: Khi mà tư bản đầu sỏ tài chính cấu kết với quyền lực chính trị thì nó chi phối xã hội ghê gớm lắm!

Còn về “tư duy nhiệm kỳ” thì đúng là gần đây mới dùng. Khi phát biểu ở Trung ương tôi rất thận trọng, để trong ngoặc kép (“”). Nó có cả hai mặt, tích cực và tiêu cực, nhưng ở đây là theo nghĩa tiêu cực. Ý là tranh thủ trong nhiệm kỳ này mình lên phải làm cái gì để đánh bóng, để lại “dấu ấn”, chạy cho được mấy dự án, làm cho được một vài công trình. Vậy thì mặt tích cực cũng có nhưng mà sắp nghỉ đến nơi rồi, thời gian cuối làm vừa vừa thôi “để hạ cánh an toàn”, cố gắng tranh thủ đề bạt người thân quen của mình vào; mình về nghỉ là cài cắm được người thân quen vào. Tư duy nhiệm kỳ chỉ nhìn thấy trước mắt, không nhìn thấy lâu dài. Trước mắt có lợi ích để đánh bóng mình, còn lâu dài nó thế nào thì mặc thế hệ sau, các khóa sau. Chắc “tư duy nhiệm kỳ” là hiểu theo như thế.

Còn “lỗi hệ thống” cũng được dùng gần đây. Tôi hiểu lỗi hệ thống là nói về bản chất, về cơ cấu, về hệ tư tưởng. Cho nên trong bài phát biểu khai mạc vừa rồi tôi có nói là, mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản chưa giải quyết được mà ngày càng sâu sắc hơn và khủng hoảng nợ công, khủng hoảng tài chính vừa qua là biểu hiện của mâu thuẫn và sự bế tắc này. Đây là lỗi hệ thống, có nghĩa là sai từ trong bản chất, từ trong cơ cấu, cơ chế cơ bản. Gần đây, có một số người nói là ta phải sửa lỗi hệ thống, chắc là với hàm ý phải sửa từ gốc, từ hệ tư tưởng, quan điểm, chứ không phải là từng việc, từng việc?!

(Còn nữa)