Honduras: Lãnh đạo bị lật đổ bất ngờ hồi hương

Chuyến trở về hôm 21.9 của vị Tổng thống bị cưỡng bức lưu vong, ông Manuel Zelaya diễn ra bất ngờ đến độ ngay cả khi ông đã có mặt trên đất Honduras, Tổng thống lâm thời Roberto Michetetti (người đã lật đổ ông Zelaya) vẫn khẳng định chắc như đinh đóng cột rằng đối thủ của mình vẫn còn ở nước ngoài!

Trú ẩn trong tòa đại sứ Brazil

“Chúng tôi đã di chuyển hơn 15 giờ đồng hồ, vượt sông, vượt núi để đến thủ đô của Honduras”, ông Zelaya đã nói như trên với hãng truyền thông BBC.

Từ trên balcon tòa đại sứ Brazil, ông Zelaya vẫy chào người ủng hộ - Ảnh: Reuters

Khi đặt chân đến thủ đô Tegucialpa, ông Zelaya đã lập tức vào trú ẩn bên trong tòa đại sứ Brazil. Đài truyền hình quốc gia chiếu cảnh ông Zelaya tươi cười đứng trên balcon tòa đại sứ, vẫy tay chào đám đông những người ủng hộ tụ tập phía trước cổng tòa nhà. Trên đầu ông vẫn là chiếc mũ cao bồi màu trắng quen thuộc.

Đến lúc này, lãnh đạo lâm thời Michetetti lên truyền hình yêu cầu chính quyền Brazil giao nộp ông Zelaya để xét xử ông này trước tòa án: “Đây là lời kêu gọi dành cho chính phủ Brazil: hãy tôn trọng lệnh của tòa án đối với Zelaya và giao ông ta cho chính quyền Honduras. Sự chú ý của thế giới đang tập trung về phía Brazil và Honduras”.

Được biết chính quyền lâm thời của Michetetti nhiều lần cáo buộc ông Zelaya tham nhũng và đe dọa sẽ bắt giữ ông ngay lập tức nếu ông hồi hương.

Lệnh giới nghiêm lập tức được áp đặt ở thủ đô Tegucialpa, bắt đầu từ lúc 16 giờ ngày 21.9.

Về phía Brazil, Ngoại trưởng Celso Amorim đã lên tiếng cảnh báo rằng bất kỳ một sự đe dọa nào đối với ông Zelaya hoặc tòa đại sứ Brazil đều là vi phạm luật pháp quốc tế.

Bẽ mặt

Sự trở về bất ngờ của ông Zelaya chắc chắn là một diễn biến rất bất lợi cho chính quyền lâm thời của ông Michetetti, lực lượng đã dựa vào quân đội để dí súng vào người Zelaya hồi cuối tháng 6 vừa qua, lúc ông này đang giữ cương vị Tổng thống, buộc ông phải lập tức lên máy bay rời khỏi đất nước. Ông Zelaya đã sống lưu vong ở Nicaragua kể từ đó cho đến ngày hôm qua (21.9).

Hàng ngàn người đã tụ tập để nghe ông Zelaya phát biểu - Ảnh: AFP

Sau khi bị đảo chính lật đổ, ông Zelaya đã nhiều lần tìm cách quay trở lại Honduras nhưng không thành. Các lãnh đạo đảo chính đã cho binh lính và xe tăng phong tỏa đường băng, khiến máy bay chở ông Zelaya không thể hạ cánh được. Các tuyến đường ở biên giới Honduras sau đó được canh phòng cực kỳ nghiêm ngặt, chặn hết mọi đường về của nhà lãnh đạo bị lật đổ.

Chính vì vậy, sự trở về thành công và đầy bất ngờ của ông Zelaya lần này khiến cho Tổng thống lâm thời Michetetti không khỏi bẽ mặt.

Từ sau cú đảo chính lật đổ Zelaya, chính quyền của Michetetti bị cộng đồng quốc tế chỉ trích không ít. Tuy nhiên, với sự vắng mặt của Zelaya, ông Michetetti đã giữ được chính quyền trong gần 3 tháng qua, cam kết giao lại nó cho chính phủ mới sau cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 11 tới.

Nay ông Zelaya trở về, mang trở lại bao nhiêu là rắc rối cho Michetetti. Vị tổng thống bị lật đổ tuyên bố trước khi quay về đã thăm dò ý kiến của nhiều bộ phận trong xã hội Honduras cũng như cộng đồng quốc tế. Cái mà ông muốn là “bắt đầu đối thoại để tái lập nền dân chủ ở Honduras”.

Từ Mỹ, Ngoại trưởng Hillary Clinton kêu gọi đối thoại giữa 2 bên. Bản thân ông Zelaya đã nhận được sự hậu thuẫn của Mỹ trong thời gian sống lưu vong.

Tổ chức các quốc gia châu Mỹ (OAS), vốn nhiều lần yêu cầu phục chức cho ông Zelaya, nay kêu gọi các bên bình tĩnh. Lãnh đạo OAS cũng tuyên bố chính quyền Honduras phải đảm bảo an ninh cho ông Zelaya cũng như tòa đại sứ Brazil.