Nước cờ sai của tổng thống Gruzia

Lời kêu gọi ngưng chiến lần thứ 2 của Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashivili ngày 10/8 xem ra không còn mấy hiệu lực. Súng vẫn nổ, lửa vẫn cháy ở Nam Ossetia và đang tiếp tục lan dần sang Gruzia cho dù Tbilisi tuyên bố rút quân khỏi thủ phủ Tskhinvali, nhường lại quyền kiểm soát cho quân đội Nga.

Quân đội Nga đã tiến vào vùng biên giới của Gruzia.

Đêm 9/10, tại văn phòng làm việc ở New York , Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon đã bày tỏ lo ngại bạo lực leo thang ở vùng Caucasus . Ông kêu gọi Hội đồng Bảo an LHQ phải ngay lập tức tìm ra giải pháp hòa bình thông qua đối thoại. Nguy cơ về một cuộc chiến lan rộng, bắt nguồn từ xung đột Nam Ossetia đang trở nên hữu hình hơn khi lực lượng ly khai ở một số khu vực ly khai khác của Gruzia là Abkhazia cũng tấn công quân đội nước này. Thậm chí, chính quyền Abkhazia còn yêu cầu LHQ cho rút lực lượng quan sát quân sự (UNOMIG) và tuyên bố không kích, nã pháo về phía lực lượng Gruzia tại đèo Kodori.

Theo ước tính của cả hai phía, con số người thiệt mạng và bị thương sau 3 ngày giao chiến đã lên tới gần 2.000 người trong đó phần lớn là dân thường; gần 3.000 người khác đang rời khỏi Nam Ossetia tới các vùng khác ở Gruzia trong khi 5.000 người khác vượt biên giới sang Nga.

Hãng thông tấn Ria Novosti cho biết, cũng từ ngày 9/10, Nga đã điều động quân đội tới hỗ trợ lực lượng cho Nam Ossetia. Cho đến sáng 10/10, máy bay Nga đã tấn công một số thành phố gồm cả Gori ở miền Trung Gruzia. Moskva khẳng định, chỉ khi nào Tbilisi rút quân về vị trí họ nắm giữ ở bên ngoài Nam Ossetia thì Nga mới chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn mới.

Theo nhiều nguồn tin từ Gruzia, Nga đã đánh bom gần khu vực sân bay quốc tế Tbilisi và đang tiếp tục đưa thêm 6.000 quân vào Gruzia bằng đường bộ cùng với 4.000 quân bằng được biển để chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới. Hạm đội Biển Đen nổi tiếng của Nga gồm 1 tàu từ căn cứ Sebastopol và 4 tàu tới từ Novorosslysk hiện cũng đã tiến sát tới bờ biển Gruzia. Trên không, cứ 15 phút, các máy bay tiêm kích Nga lại tuần tra dọc biên giới.

Bị bao vây từ nhiều phía, một mặt vẫn tiếp tục tìm sự hỗ trợ từ nước ngoài, mặt khác, chính quyền Tbilisi vẫn đấu khẩu với Moskva. Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashivili có lúc còn kích động dân chúng bằng lời tuyên bố rằng "Chúng ta đang tiến hành chiến tranh với người Nga". Tuy nhiên, sau khi Quốc hội nước này phê chuẩn sắc lệnh ban bố tình trạng chiến tranh và áp dụng thiết quân luật trên cả nước trong vòng 15 ngày, ông Mikhail Saakashvili lại xuống giọng bằng lời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức.

Nước cờ sai của ông Saakashvili

Xung quanh chiến sự ở Nam Ossetia, có rất nhiều ý kiến trái ngược nhau. Tuy nhiên, phần đông mọi người đều cho rằng, Tổng thống Mikhail Saakashvili đã quá ngang ngược khi chọn đúng thời điểm các nhà lãnh đạo thế giới có mặt tại Trung Quốc tham dự lễ khai mạc Olympic Bắc Kinh 2008 để nổ súng vào Tskhinvali. Dẫu biết, căng thẳng, xung đột giữa Gruzia và Nam Ossetia cũng như Abkhazia đã tái diễn liên tục trong nhiều tháng qua, song không phải các quốc gia nào cũng đồng tình với quan điểm của Tbilisi.

Hơn thế nữa, nhiều nhà quan sát chính trị còn nhấn định rằng, ông Mikhail Saakashvili đã nhìn nhận sai vấn đề về khả năng ủng hộ Gruzia của Mỹ, Anh và một số nước Tây Âu. Nằm ở phía Nam Caucasus, Nam Ossetia có vùng địa thể thuận lợi và là nơi giàu tiềm năng dầu mỏ. Nhưng nhiều thập kỷ qua, luật bất thành văn đã được hình thành rằng, Caucasus nằm trong lòng bàn tay của Moskva. Vì vậy, dù có "thèm thuồng" đến mấy thì Mỹ, Anh cũng như các quốc gia Tây Âu cũng không dám có thái độ "chọc giận" người Nga. Thay vào đó, họ đã lợi dụng những bất đồng giữa Moskva và các nước Đông Âu để thổi bùng ngọn lửa mâu thuẫn.

Gruzia hay Ukraine chỉ là những nước cờ nhỏ trong bàn cờ lớn mà thôi. Cái lợi duy nhất mà Tbilisi mang đến cho Mỹ, Anh và Tây Âu là quốc gia này là điểm trung chuyển dầu cực kỳ quan trọng từ vùng Caspi và Trung Á tới châu Âu và Mỹ. Đây cũng là con đường duy nhất không dính dáng đến hai cường quốc dầu khí là Nga và Iran... Nhưng nếu đặt trên bàn cân, để đánh đổi 269km đường ống chạy qua Gruzia này với sự hợp tác kinh tế, năng lượng của Moskva thì cả Mỹ và Tây Âu đều phải cân nhắc thiệt hơn. Họ cần Gruzia cho tuyến đường ống dẫn dầu song họ lại không thể để mất quan hệ tốt nhất ở mức có thể với Nga.

Do đó, khi Gruzia tự đặt mình vào cuộc chiến ở Nam Ossetia, Mỹ, Anh không hề vội vàng có thái độ phản ứng gay gắt. Ngay cả khi Tbilisi yêu cầu Mỹ trợ giúp 1.000 quân điều đến từ Iraq , Washington vẫn im lặng. Sự ủng hộ của phương Tây với Tổng thống Mikhail Saakashvili giờ đây chỉ có thể là những lời kêu gọi ngừng bắn, kiềm chế…