Một tầm nhìn chiến lược

Cứ vào đầu tháng chín một năm học mới lại bắt đầu, ươm mầm cho biết bao hoài bão của học sinh cùng các bậc cha mẹ. Năm học 2008-2009 này đặc biệt hơn những năm trước đó vì là năm đầu tiên ngành giáo dục có chủ trương phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi.

Có người ngạc nhiên là sao không "thừa thắng xông lên" tiến lên phổ cập các bậc cao hơn mà lại lo phổ cập "ngược" xuống trẻ 5 tuổi. Tuy nhiên nếu suy nghĩ kỹ sẽ thấy lo cho trẻ 5 tuổi được phổ cập giáo dục là một tầm nhìn chiến lược, hết sức đúng đắn.

Câu "dạy con từ thuở còn thơ” của ông bà ta truyền lại là một chân lý không thể bác bỏ. Chất lượng nòi giống, chất lượng giáo dục lại được quyết định phần lớn ở lứa tuổi mầm non và tiểu học. Khoa học ngày nay còn cho biết giai đoạn phát triển 5-6 năm đầu của trẻ sẽ để lại dấu ấn không thể thay đổi về chiều cao, về năng lực phát triển trí tuệ trong tương lai của đứa bé. Như vậy bước đi ngắn, có chọn lựa của ngành giáo dục năm nay chính là một bước tiến rất dài trong nhận thức và chỉ đạo của ngành. Bước đi này hứa hẹn đem lại những chuyển động tích cực sâu xa cho ngành giáo dục nói riêng và xã hội nói chung trong rất nhiều năm sau này.

Điều này sẽ làm cho trẻ em có cơ hội đồng đều hơn trong hưởng thụ quyền lợi mà giáo dục đem đến cho mỗi con người. Với số đông gia đình lao động ở VN, việc đưa con vào học trường mẫu giáo từ 5 tuổi sẽ khiến các bé được sớm có thói quen tiếp xúc với môi trường học tập, vui thích đến trường để vừa chơi vừa học. Thói quen ham thích đến trường sẽ là một bảo đảm cho năm học lớp 1 - vốn là lớp thử thách lớn lao nhất với trẻ 6 tuổi lâu nay chỉ biết chơi quanh quẩn trong nhà với ông bà, cha mẹ, anh em và lê la chơi tự phát cùng trẻ con hàng xóm - sẽ được vượt qua một cách trơn tru.

Thành công đầu đời này sẽ khiến con đường học vấn rộng mở thêm trong các năm sau đó và trong suốt cuộc đời. Như vậy, quyết định phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi không phải là quyết định phổ cập "ngược" mà là một quyết định rất chiến lược, ảnh hưởng tích cực đến chất lượng và số lượng công tác phổ cập giáo dục các cấp bậc học trên, ảnh hưởng tích cực đến cả chủ trương xây dựng xã hội học tập, chủ trương khuyến khích học tập suốt đời đối với người lớn.

Một đứa trẻ tìm thấy niềm vui trong việc đến trường và có được thành công trong đầu đời học tập sẽ thành một người lớn có thái độ tích cực đối với việc học, có động cơ để vượt qua những khó khăn sẽ gặp trên con đường học vấn, để tự học và học suốt đời. Bất cứ bậc cha mẹ nào có ý thức chuẩn bị cho tương lai con cái mà có đứa con ham học đều sẽ thấy đây là món quà vô cùng quý giá cho cuộc đời làm cha mẹ của mình.

Tuy nhiên, quyết định đúng đắn này của ngành giáo dục sẽ được triển khai với những biện pháp cụ thể như thế nào, đó là câu hỏi lớn đặt ra đối với cả xã hội, đặc biệt là các nhà quản lý chính quyền các cấp. Đất đâu để làm trường? Tiền đâu để xây trường? Giáo viên đào tạo sao cho đủ, dạy trẻ sao cho trẻ yêu cô và thấy ham thích đến trường? Lương ra sao để giáo viên mầm non không rời khỏi ngành? Dân sẽ cùng Nhà nước chia sẻ gánh nặng chi phí như thế nào ở từng vùng khác nhau?

Chỉ khi giải đáp được những câu hỏi cụ thể này một cách thỏa đáng thì chủ trương phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi mới bám rễ vào cuộc sống và đem lại trái ngọt cho xã hội.