Chi phí tuyển sinh không thể nói là “lỗ” hay “lãi”?

Năm nay một lần nữa đề xuất nâng lệ phí tuyển sinh và thay đổi hình thức thu lệ phí tuyển sinh đã không được Bộ tài chính chấp nhận. Mùa tuyển sinh nào cũng vậy, điệp khúc kêu “lỗ” là thông tin “quá cũ” của một số trường.

Nhất là những trường có số lượng ĐKDT đông, nhưng tỷ lệ thí sinh dự thi chỉ đạt trên 50- 60%. Có nhiều dẫn chứng cụ thể được các trường đặt ra để chứng minh cho sự “lỗ”: Chi phí thuê địa điểm, chi phí cho khâu nhân lực tham gia thi, chi phí thuê bảo vệ, phục vụ...Có trường bức xúc cho rằng: Tiền bồi dưỡng cho GV coi thi, tham gia kỳ thi quá ít ỏi, nếu không nói là rẻ mạt. Nhưng trường không thể xoay xở ra kinh phí để trả thêm. Những trường không có đội ngũ nhân lực dồi dào, phải đi thuê GV trường phổ thông càng lo hơn. Vì tiền thù lao thấp, khó có thể kêu gọi tinh thần trách nhiệm của họ...Các trường có môn thi năng khiếu cũng kêu, chi phí thuê mẫu, mua màu, sơn (thi vẽ), thuê nhạc cụ, giám khảo 5- 7 người, trong khi thí sinh chỉ có 2-3 (các môn âm nhạc truyền thống)...

Trong một cuộc họp với các trường có môn thi năng khiếu, đại diện một vài trường đã cho rằng, lệ phí môn năng khiếu có tăng lên đến 300 ngàn đồng/thí sinh/môn thi thì có chăng mới “thu đủ chi”... Nhưng kêu thì cứ kêu. Động đến chuyện tiền nong, phải có căn cứ cụ thể thuyết phục, phải đúng quy định hiện hành, nhất là khi việc đề xuất liên quan đến đông đảo thí sinh...Và vì thế đề xuất không được chấp thuận. Thực ra, nhìn từ góc độ khác, khách quan hơn thì sẽ thấy: Việc tuyển sinh không phải là hoạt động kinh doanh để có thể tính toán “lỗ” hay “lãi”, vì tuyển sinh là tuyển người học cho trường, có người học, trường mới hoạt động được. Dịch vụ GD là dịch vụ phi lợi nhuận, nên công tác tuyển sinh, phải tính đến như là một nhiệm vụ, trách nhiệm của các nhà trường. Cứ cho rằng tuyển sinh làm thâm thụt vào kinh phí của trường, nhưng cũng nên coi việc đó là bình thường, vì đó là trách nhiệm là nhiệm vụ.

Hơn thế, việc tính “lỗ”, “lãi” hiện nay đều chưa có căn cứ thuyết phục. Nhiều trường kêu với công luận lỗ 200- 300 triệu đồng/mùa thi, thậm chí hơn. Nhưng chưa có ai ngồi tính với trường việc căn cứ vào những chứng từ cụ thể nào để xác định việc “lỗ” ngần ấy tiền. Lại có thông tin, một số trường không “lỗ” nhưng vẫn kêu lỗ. Việc đề xuất muốn được chấp nhận thì những vấn đề chưa rõ ràng trên phải được làm rõ.

Theo thông tin từ Bộ GD&ĐT, năm nay lệ phí tuyển sinh và hình thức thu lệ phí không thay đổi. Nhưng sau kỳ thi, căn cứ vào chi phí thực tế của các trường, Bộ tài chính và Bộ GD&ĐT sẽ cân nhắc đề xuất với Thủ tướng Chính phủ có hỗ trợ một phần kinh phí cho những trường gặp khó khăn trong nguồn chi phí cho tuyển sinh.

Đây là hướng giải quyết phù hợp. Nhưng từ việc này, phía các đơn vị tuyển sinh cũng cần phải thay đổi quan niệm về sự “lỗ” hay “lãi” trong tuyển sinh. Tuyển sinh của là một trong những khâu mà các trường phải quan tâm và đầu tư để hướng đến mục tiêu chất lượng. Khu vực HN có một vài trường, điển hình là ĐH Thăng Long, năm nào cũng tổ chức thi (không chọn hình thức xét tuyển), mặc dù việc “thi” tốn kém hơn” xét tuyển”. Trong khi, khoảng 5 năm trở lại đây trường ĐH này chỉ tuyển 10- 15% chỉ tiêu với NV1, số chỉ tiêu còn lại dành cho NV2. Nếu đặt lên bàn cân, phương án tuyển trên không “kinh tế”. Nhưng trường ĐH này vẫn duy trì phương án tuyển này để không bị phân biệt giữa trường công và tư, không bị lép vế, nhưng vẫn có thể tuyển được những thí sinh có kết quả thi tương đối từ Nv1 và Nv2. Nhìn từ những cách làm này, những trường lo “lỗ” cũng nên thanh thản chấp nhận việc làm vì trách nhiệm, nhiệm vụ và “thương hiệu” của trường.