Mỗi người dân là một “an ninh viên” để phòng ngừa và ngăn chặn lừa đảo qua mạng

BHG - Thời gian qua, dù đã cảnh báo rất nhiều, nhưng không ít vụ việc lừa đảo trên mạng xã hội (MXH) vẫn xảy ra với số tiền lớn, khiến nhiều người lo lắng, bức xúc. Nhiều vụ việc sau khi xảy ra, nạn nhân trực tiếp đến cơ quan chức năng trình báo mong lấy lại tiền bị lừa đảo. Tuy nhiên, không phải vụ việc nào và nạn nhân nào cũng được giải quyết, bởi một thực tế là các đối tượng lừa đảo rất tinh vi.

Bên cạnh lợi ích to lớn từ MXH và công nghệ thông tin, viễn thông, những hệ thống này cũng tiềm ẩn nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng. Không ít trang mạng lừa đảo được kẻ xấu tạo dựng với các chiêu trò khiến người dân mắc bẫy khi truy cập và nhẹ dạ làm theo hướng dẫn của chúng. Rất nhiều trang lừa đảo được che đậy tinh vi, rất khó khăn để nhận biết.

Chị L.P.Y chỉ rõ trang mà mình đã truy cập theo yêu cầu của những kẻ xấu và bị chúng đánh cắp tiền trong tài khoản.

Tuy nhiên, hầu hết các vụ lừa đảo xảy ra qua mạng, qua điện thoại đều có nguyên nhân từ sự nhẹ dạ, cả tin, sự thiếu hiểu biết và chính lòng tham của nạn nhân. Đặc biệt, một bộ phận người dùng MXH luôn tỏ ra hiếu kỳ trước những thông tin, lời mời gọi hấp dẫn từ MXH. Nhiều chiêu lừa đảo qua mạng như truy cập vào các trang để nhận khuyến mãi, nhận quà; lừa đảo cung cấp số lô đề; lừa đảo cho vay và hiện nay còn có cả hình thức “lừa đảo lấy lại tiền bị lừa đảo”. Hàng ngày nhiều người bị làm phiền bởi cuộc gọi liên quan đến các nội dung như bổ sung dữ liệu căn cước công dân, bảo hiểm, thông báo vi phạm pháp luật, giới thiệu về việc làm nhẹ, lương cao. Thậm chí, không ít người đã bị lừa đảo cả tình cảm trên MXH. Thời gian gần đây khi các ngân hàng yêu cầu khách hàng phải cập nhật sinh trắc học, lợi dụng một số khó khăn khi cập nhật của khách hàng, kẻ xấu đã liên lạc, lừa và khai thác thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng của người dân nhẹ dạ để đánh cắp tiền.

Thêm một hiện tượng lừa đảo khi mới đây, chị L.P.Y, ở phường Minh Khai, thành phố Hà Giang cho biết, khi chị đang sử dụng dịch vụ công trên mạng, có một đối tượng lạ gọi đến báo chị phải truy cập vào một đường link dịch vụ công chúng đưa ra. Cả tin trong tình huống đó, chị Y đã làm theo hướng dẫn, đăng nhập đường link kẻ xấu cung cấp và đã để lộ thông tin cá nhân trong quá trình này. Do đó, chị Y đã bị kẻ xấu chiếm đoạt quyền sử dụng thiết bị và truy cập vào ứng dụng ngân hàng của chị để chuyển và lấy mất 14 triệu đồng. Chị Y cho biết, ngay sau khi bị lấy mất tiền, kẻ xấu còn 2 lần gọi điện xưng là công an và luật sư thông báo và hỏi chị còn tài khoản ngân hàng nào khác không để chúng giúp bảo vệ và chị có muốn lấy lại tiền bị mất không để chúng giúp đỡ.

Những thông tin về các vụ việc lừa đảo trên mạng được lan tỏa sẽ giúp nâng cao nhận thức cho người dân. Trong ảnh: Thông tin một vụ lừa đảo qua mạng được chia sẻ trên fanpage của Công an tỉnh.

Thời gian gần đây, chúng ta thấy rất nhiều người lên mạng chia sẻ, nhắc nhở mọi người cùng cảnh giác về một vài số điện thoại lạ liên tục gọi với các nội dung về bổ sung dữ liệu dân cư, cài đặt sinh trắc học, chứng khoán… Anh L.A.P, ở tổ 5, thị trấn Vị Xuyên chia sẻ, anh đã nghe nhiều người cảnh báo trên mạng về các hành vi lừa đảo qua điện thoại nên khi thấy những số điện thoại lạ có 2 - 3 số ở giữa hoặc ở đầu số điện thoại đó giống nhau gọi, anh đều không nghe. Anh L.A.P cho biết thêm, nếu không phải số lừa đảo, có việc cần chắc chắn người gọi sẽ nhắn riêng tin cho mình.

Có thể nói, thật đáng buồn khi nhiều người đã bị lừa đảo trên chính không gian mạng do mình làm chủ. Hiện nay, gần như ít nhất mỗi chúng ta đều sở hữu một đến vài tài khoản MXH, đa phần chúng ta có tối thiểu một số điện thoại. Những tiện ích đó cũng có thể mang đến nguy cơ khi kẻ xấu liên tục lợi dụng không gian mạng để lừa đảo người dân, gây nên sự bất an trên không gian mạng và cuộc sống. Vì thế, rất cần mỗi người sử dụng MXH đẩy mạnh việc sử dụng chính MXH để tuyên truyền, nhận diện, cảnh báo, ngăn chặn các hành vi lừa đảo trên mạng.

Để phát huy vai trò của MXH trong phòng, chống lừa đảo, mỗi chúng ta cần tìm hiểu rõ những tính năng, tiện ích, nguy cơ có thể gặp phải từ các MXH mà chúng ta sở hữu. Cần chủ động lắng nghe, tìm kiếm những cảnh báo về nguy cơ lừa đảo trên MXH từ các cơ quan chức năng. Luôn nhớ nguyên tắc để phòng, chống lừa đảo, gồm: Không sợ, không tham, không chuyển khoản và không kết bạn với người lạ, không truy cập đường link do người lạ cung cấp. Cần không ngừng nâng cao nhận thức, nhận diện những dấu hiệu lừa đảo trên mạng, cảnh giác với những thứ bỗng nhiên “từ trên trời rơi xuống”, kiểu như: Các ưu đãi hấp dẫn, quà tặng bất ngờ; yêu cầu kết bạn từ ních lạ, có hình đại diện người đẹp; các ưu đãi về tín dụng; các yêu cầu chuyển tiền khẩn, yêu cầu OTP... Mỗi người dân cần phải trở thành một “an ninh viên” trên MXH bằng cách thường xuyên chia sẻ các thông tin cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo cho cộng đồng. Qua đó, góp phần nâng cao “sức đề kháng” cho mỗi người dân trên môi trường MXH.

Bài, ảnh: Đỗ Thị Yến (Trường Chính trị tỉnh)