Xử phạt “nguội” – hiệu quả và bất cập

HGĐT- Thực hiện Nghị định 165/NĐ – CP ngày 12.11.2013 của Chính phủ về sử dụng các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự an toàn giao thông (TTATGT) (xử phạt nguội); Từ ngày 10.7.2014, lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) Công an tỉnh đã sử dụng các phương tiện kỹ thuật để xử lý (XL) những trường hợp vi phạm (TTATGT), song song với hiệu quả thiết thực, phương pháp này cũng còn nhiều bất cập.

Sau nhiều ngày hẹn, chúng tôi mới được Trung tá Hoàng Anh Đức, Đội trưởng Đội tuần tra kiểm soát giao thông Công an tỉnh dẫn đi “mục sở thị” đến tận nhà các trường hợp vi phạm để lập biên bản, XL những hành vi vi phạm TTATGT. Với những hình ảnh rõ ràng, bằng chứng xác thực được ghi lại bằng các phương tiện kỹ thuật, bà Phạm Thị Đức, trú tại Tổ 1, phường Quang Trung đã thừa nhận, người sử dụng xe máy vi phạm chính là cậu con trai của bà. Tổ công tác đã giải thích cho bà về thời gian, địa điểm, số lần phương tiện vi phạm, đồng thời tuyên truyền để bà hiểu những biện pháp thực hiện của lực lượng chức năng; chủ phương tiện đã đồng tình cao cách giải quyết, XL này.

Anh Nguyễn Quang Thái, trú tại Tổ 1, phường Nguyễn Trãi, thành phố Hà Giang rất bất ngờ khi nhận được giấy mời của lực lượng CSGT thông báo lỗi của mình. Khi được trực tiếp xem lại những hình ảnh, anh chợt nhớ ra, cách đây gần 1 tháng, do vội vàng, anh đã chở theo 1 người không đội; anh không ngờ, hành vi đó đã được phát hiện và cơ quan chức năng mời đến làm việc...

Lực lượng CSGT phối hợp với Cảnh sát khu vực đến tận nhà người vi phạm lập biên bản xử lý hành vi vi phạm TTATGT.

Đến tận nơi cư trú, cơ quan nơi làm việc hoặc gửi giấy triệu tập là công đoạn cuối cùng. Để có thể tiến hành xử phạt người vi phạm, lực lượng CSGT phải qua rất nhiều bước tiến hành. Đầu tiên là hóa trang, sử dụng các phương tiện, thiết bị kỹ thuật để ghi hình, chụp ảnh những trường hợp vi phạm; tiếp đó là tổng hợp, phân tích, XL những hình ảnh thu thập được để tra cứu, xác minh địa chỉ của những phương tiện đó; tiếp theo là phối hợp với Công an phường, xã, Cảnh sát khu vực, tổ dân phố thông báo tới người vi phạm (NVP), mời đến cơ quan giải quyết. Sau một thời gian triển khai thực hiện, bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định, quần chúng nhân dân, các cấp, các ngành đồng tình ủng hộ. Căn cứ vào kết quả hình ảnh thu được, lực lượng CSGT tiến hành xác minh và xử phạt vi phạm hành chính đối với NVP. Trong quá trình thực hiện, tùy theo mức độ mà lực lượng chức năng sẽ XL đảm bảo đúng pháp luật. Với trường hợp người điều khiển phương tiện vi phạm là chủ xe, có hộ khẩu thường trú tại địa bàn, lực lượng CSGT phối hợp với Công an phường, xã, thị trấn tiến hành lập biên bản vi phạm để XL. Với trường hợp chủ phương tiện cho mượn hoặc giao xe cho người khác điều khiển vi phạm, thì tiến hành lập biên bản và làm việc với chủ phương tiện để xác định danh tính người vi phạm. Nếu người vi phạm có hộ khẩu ở địa bàn khác, thì phối hợp với cơ quan chức năng địa bàn người vi phạm để XL. Trường hợp người vi phạm không thừa nhận vi phạm, các lực lượng chức năng sẽ phối hợp với các cơ quan, đoàn thể, tổ dân phố áp dụng các biện pháp XL nghiêm. Với phương tiện không làm thủ tục đăng ký, sang tên đổi chủ, tùy theo mức độ vi phạm sẽ áp dụng Nghị định 171 của Chính phủ để XL...

Trung tá Hoàng Anh Đức cho biết: “Áp dụng biện pháp này, từ 18.7 - 6.10, toàn tỉnh phát hiện 617 trường hợp vi phạm; đã XL 249 trường hợp, xử phạt nộp Kho bạc Nhà nước gần 70 triệu đồng với các hành vi như: Chạy quá tốc độ quy định, chở quá số người, người điều khiển hoặc người ngồi trên xe mô tô không đội mũ bảo hiểm, không chấp hành đèn tín hiệu giao thông, đỗ, dừng xe không đúng quy định...”. Phần lớn những NVP đã ý thức được hành vi của mình, khi nhận được giấy báo, đã tự nguyện đến cơ quan chức năng giải quyết. Có thể nói, xử phạt “nguội” đã mang tính hiệu ứng, lan tỏa rộng trong quần chúng nhân dân, nhất là trong quá trình tiến hành XL tại gia đình, hoặc nơi làm việc vì đã gắn được trách nhiệm của tổ dân phố, cơ quan trong việc phối hợp giải quyết. Đây cũng là một trong những tiêu chí bình xét danh hiệu gia đình văn hóa hoặc tiêu chuẩn cán bộ vào dịp cuối năm.

Tuy nhiên, trong số những trường hợp vi phạm thì tỷ lệ XL vẫn chiếm tỷ lệ thấp, trong thực tiễn, phát sinh rất nhiều vấn đề, CSGT mất rất nhiều thời gian để xác minh nguồn gốc, chủ xe, người sử dụng, có những trường hợp phải đi lại nhiều lần; NVP tìm cách đối phó với những hành vi vi phạm của mình. Bên cạnh đó, vẫn còn đó một bộ phận ý thức kém, không chấp hành pháp luật của một số thanh niên, học sinh... Có trường hợp bị XL nhiều lần song vẫn tái phạm, thậm chí còn đối phó với cơ quan Công an bằng cách tháo biểm kiểm soát, mang biển kiểm soát giả... nhiều trường hợp viết giấy mời đến lần thứ 2, 3 cũng không đến, hoặc đến tận nhà cũng không gặp được. Những trường hợp thông báo gửi đến cơ quan, đơn vị công tác nhưng tỷ lệ phản hồi là rất ít, điều này, đã gây những ảnh hưởng không nhỏ trong quá trình phối hợp giải quyết các vi phạm.

Mặc dù xử phạt “nguội” còn nhiều bất cập phải giải quyết, nhưng đó là căn cứ pháp lý quan trọng để XL chính xác vi phạm và hỗ trợ điều tra về tai nạn giao thông, có tác dụng răn đe cao, góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về TTATGT cho người dân. Hơn hết vẫn là ý thức, trách nhiệm của người tham gia giao thông, có như vậy tình hình tai nạn và TTATGT mới được đảm bảo.