Hai con số - một niềm trăn trở

Tiếp cận hàng loạt báo cáo năm 2012 của các ngành, điều dễ nhận thấy là có nhiều chỉ tiêu không đạt kế hoạch đề ra. Tuy nhiên, có hai con số trong cùng lĩnh vực lâm nghiệp khiến nhiều người phải trăn trở. Con số thứ nhất phản ánh thực tại công tác trồng rừng năm nay tỷ lệ đạt được rất thấp. Tính đến thời điểm hiện tại, diện tích trồng rừng chỉ được trên 3 nghìn ha, đạt trên 39% kế hoạch. Dù kết quả đạt thấp, nhưng nó cũng phản ánh sự nỗ lực, sự đóng góp trong việc nâng độ che phủ rừng trên địa bàn toàn tỉnh lên trên 55%.

Vì lợi nhuận, các đối tượng sẵn sàng xẻ thịt những cây gỗ nghiến hàng trăm năm tuổi. Trong ảnh, một vụ vận chuyển lâm sản trái phép bị lực lượng Kiểm lâm bắt giữ.  
 

Kết quả trồng rừng rất nhọc nhằn, những con số đạt được thật đáng trân trọng. Cả năm, toàn tỉnh mới trồng được trên 3 nghìn ha, thế nhưng chỉ riêng mùa khô hanh vừa qua, trên địa bàn 9 huyện đã xảy ra 50 vụ cháy rừng, gây thiệt hại gần 316 ha. Trong đó có gần 75 ha rừng tự nhiên, trên 144 ha rừng trồng... Diện tích rừng bị thiệt hại càng nghiêm trọng hơn khi có hàng loạt các vụ xâm hại đang diễn ra cả âm thầm và công khai trên mỗi khu rừng nghiến - loài gỗ thuộc loại quý hiếm.

Theo số liệu thống kê của lực lượng Kiểm lâm, trong năm 2012 đã phát hiện, xử lý 285 vụ vi phạm, tăng 10 vụ so với cùng kỳ năm trước. Các địa bàn xảy ra vi phạm nhiều gồm huyện Vị Xuyên 41 vụ, Đồng Văn20 vụ, Quang Bình 32 vụ, Bắc Quang 29 vụ, Bắc Mê 25 vụ và rừng đặc dụng Phong Quang 27 vụ... Các hành vi vi phạm tập trung chủ yếu là mua bán, cất giữ, chế biến, kinh doanh lâm sản; vận chuyển, khai thác lâm sản trái phép. Các ngành chức năng đã khởi tố 2 vụ án hình sự vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng xảy ra tại Quang Bình, Bắc Quang, khởi tố 3 bị can; xử lý hành chính 283 vụ; tịch thu 8 cưa xăng, 9 xe máy, 2 xe ô tô, 1 xe kéo, trên 381 m3 gỗ tròn các loại, thu nộp ngân sách Nhà nước trên 1,7 tỷ đồng.

Sự vào cuộc của các ngành chức năng đã quyết liệt, nhưng các hành vi vi phạm vẫn gia tăng, các đối tượng thể hiện sự hung hãn, coi thường pháp luật, hành vi chống người thi hành công vụ ngày càng manh động. Nhận định về công tác quản lý, bảo vệ rừng, ngành Kiểm lâm thừa nhận: Dù đã tham mưu tốt cho các cấp chính quyền tập trung kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ, phát triển rừng, trọng tâm là kiểm tra, giám sát các cá nhân, tổ chức hoạt động kinh doanh, khai thác, chế biến, vận chuyển lâm sản; tổ chức tuần tra, truy quét, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm... Thế nhưng, số vụ vi phạm năm sau vẫn cao hơn năm trước, tính chất, mức độ xâm hại đến tài nguyên rừng nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, ở địa bàn các khu rừng đặc dụng, các xã giáp biên giới, đối tượng hoạt động theo từng nhóm từ 20-25 người gùi, vác gỗ nghiến dạng thớt qua đường mòn sang bên kia biên giới, khi bị phát hiện, chúng sẵn sàng tấn công lại lực lượng bảo vệ rừng.

Nhớ lại các vụ việc xảy ra cách đây mấy tháng, chúng tôi vẫn thấy lạnh người trước sự manh động của lâm tặc. Chỉ trong vòng 4 tháng đầu năm, tại địa bàn xã Minh Tân, Thuận Hoà (Vị Xuyên) đã xảy ra 4 vụ chống người thi hành công vụ. Hành vi của đối tượng rất manh động, sử dụng các loại hung khí nguy hiểm, dùng số đông từ 15-20 người chống lại lực lượng bảo vệ rừng. Trong vụ chống người thi hành công vụ xảy ra vào ngày 6.4 tại thôn Hoà Bắc, xã Thuận Hoà, lâm tặc dùng mìn tự chế tấn công làm một số cán bộ, công chức kiểm lâm bị thương. 14 ngày sau, ngày 20.4, lại xảy ra vụ chống người thi hành công vụ đặc biệt nghiêm trọng tại thôn Hoàng Lỳ Pả, xã Minh Tân. Một nhóm thanh niên gồm 8 người dùng gạch, đá, dao, gậy đập phá lán trại, phương tiện và đồ dùng cá nhân của Tổ bảo vệ rừng liên ngành huyện Vị Xuyên khiến 1 chiến sỹ Biên phòng bị thương nặng.

Các khu rừng nghiến đang là mục tiêu tấn công của lâm tặc. Nguyên nhân, do nhu cầu sử dụng gỗ ngày càng lớn, lợi nhuận từ việc buôn bán lâm sản rất cao nên nhiều người dân không những chưa nhận thức được tính cấp thiết của công tác bảo vệ rừng, chưa tích cực tham gia đấu tranh, tố giác đối tượng khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép, lại còn tiếp tay, làm thuê cho bọn đầu nậu. Bên cạnh đó, các cơ quan thừa hành pháp luật còn thiếu thông tin, việc đấu tranh ngăn chặn các vụ vi phạm hiệu quả mang lại chưa cao.

Rừng mang lại cho chúng ta nhiều lợi ích. Người dân sống ven rừng có thể có thu nhập chính đáng thông qua việc nhận khoán khoanh nuôi, bảo vệ, trồng rừng kinh tế. Nhưng, mù quáng trước lợi nhuận to lớn từ gỗ rừng, nhiều người đang tâm tận diệt những cây gỗ quý hàng trăm năm tuổi để rồi phải gánh chịu hậu quả. Sau mỗi lần “động rừng”, nhiều lâm tặc bị trừng trị thích đáng và cũng có một số “cán tặc” dính vào vòng lao lý. Năm 2012, ngành Kiểm lâm có 6 cán bộ, công chức bị kỷ luật do các hành vi tiêu cực, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm quy trình công tác.

Trồng rừng chỉ đạt gần 40% kế hoạch, tỷ lệ thấp nhất từ trước đến nay - số vụ xâm hại rừng tăng cao nhất từ trước đến nay. Đây là hai thái cực đối lập của cùng một vấn đề khiến ta phải đặt nhiều dấu chấm hỏi.