Kết thúc điều tra vụ án lập quỹ trái phép tại Nông trường Sông Hậu

Vụ án lập quỹ trái phép xảy ra tại Nông trường Sông Hậu (NTSH) từng trải qua 2 phiên tòa xét xử sơ thẩm và phúc thẩm (bà Trần Ngọc Sương từng bị kết án 8 năm tù). Sau khi có kháng nghị của Viện KSND tối cao, ngày 27/5/2010, Tòa hình sự TAND tối cao đã có Quyết định giám đốc thẩm số 22/2010/HS-GĐT hủy bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm, trả hồ sơ cho các cơ quan tiến hành tố tụng tại TP Cần Thơ để điều tra, truy tố, xét xử lại theo thủ tục chung.

Bà Trần Ngọc Sương tại phiên tòa hình sự sơ thẩm tháng 8/2009.

Vào lúc 15h ngày 22/2, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an TP Cần Thơ đã chủ trì cuộc họp báo, công bố kết quả điều tra vụ án lập quỹ trái phép xảy ra tại NTSH.

Trước đó, vào lúc 8h cùng ngày 22/2, cơ quan điều tra cũng đã tống đạt bản kết luận điều tra (KLĐT), đề nghị VKSND cùng cấp truy tố đối với 5 bị can của vụ án là những người chủ chốt của NTSH trước đây, gồm: Trần Ngọc Sương (năm nay 62 tuổi) - nguyên Giám đốc, Trương Hồng Nhung (57 tuổi) - nguyên Phó Giám đốc, Đặng Thế Quốc Hưng (46 tuổi) - nguyên Kế toán trưởng, Nguyễn Văn Sơn (50 tuổi) - nguyên Thủ quỹ và Hoàng Thị Bình (54 tuổi) - nguyên Kế toán.  

Theo KLĐT, NTSH được thành lập tháng 4/1979, do ông Trần Ngọc Hoằng làm Giám đốc, bà Trần Ngọc Sương (con gái ông Hoằng - PV) làm Phó Giám đốc phụ trách tài chính, kinh doanh. Đến tháng 2/2000, bà  Sương làm Giám đốc thay ông Hoằng. Tổng diện tích NTSH là 6.924,83ha, trong đó diện tích giao khoán: 5.568,70ha cho 2.073 hộ dân.

Trong quá trình hoạt động, Ban Giám đốc NTSH có nhiều biểu hiện vi phạm. Để giải quyết dứt điểm đơn thưa, khiếu nại, tố cáo của nhân dân, ngày 21/3/2006, UBND TP Cần Thơ đã quyết định thanh tra đơn vị này, thời điểm từ năm 1993 đến năm 2005. Sau khi có kết luận thanh tra, UBND TP đã quyết định chuyển hồ sơ sang Cơ quan CSĐT Công an TP Cần Thơ. Và ngày 9/4/2008, vụ án lập quỹ trái phép đã được khởi tố.           

Kết quả điều tra cho thấy trong khoảng thời gian từ năm 1994 đến năm 2007, Giám đốc NTSH đã chỉ đạo thủ quỹ, kế toán thu các nguồn đưa vào lập quỹ trái phép tổng số tiền trên 30,234 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 1994-1999, ông Hoằng, bà Sương đã chỉ đạo kế toán, thủ quỹ thu các nguồn lập quỹ trái phép hơn 20,2 tỷ đồng đã chi sử dụng gần hết khoản này. Cơ quan điều tra không truy cứu trách nhiệm những người liên quan trong giai đoạn này do ông Hoằng đã chết.

Giai đoạn từ tháng 1/2001 đến 12/2007, bà Sương cùng Phó Giám đốc Nhung đã chỉ đạo thuộc cấp, trong đó có thủ quỹ Sơn, kế toán Hưng, Bình tiếp tục thu các nguồn đưa vào lập quỹ trái phép, để ngoài sổ sách kế toán, không báo cáo tài chính theo quy định, chi tiêu, sử dụng trái nguyên tắc nhiều lần với tổng số tiền 10.135.277.366 đồng. Bà Sương và thuộc cấp thống nhất gọi đây là "quỹ công đoàn" để che giấu hành vi lập quỹ trái phép. Trong khi đó, khoảng thời gian trên tại NTSH đã có nguồn Quỹ Công đoàn, Quỹ khen thưởng phúc lợi,… được thu chi theo quy định và có báo cáo tài chính hằng năm.

Theo xác định của cơ quan điều tra, nguồn thu để lập khoản "quỹ đen" kể trên là từ bán cây bạch đàn, thu phí quản lý, bán 5 lô đất mua bên ngoài, vay của nhiều cá nhân bên ngoài, phí quản lý điện, cho thuê ao hồ… và khoản "quỹ đen" giai đoạn trước còn tồn chuyển sang.

Giám đốc Sương và thuộc cấp đã sử dụng hơn 10,048 tỷ đồng từ khoản "quỹ đen" kể trên qua nhiều nội dung chi, trong đó bà Sương đã duyệt chi hơn 4,994 tỷ đồng, bà Nhung duyệt chi gần 3 tỷ đồng, ông Hưng chỉ đạo miệng theo lệnh Ban Giám đốc cho Sơn chi hơn 2,081 tỷ đồng…

Cơ quan Giám định tài chính kết luận, số tiền quỹ trái phép đã chi các khoản sai quy định, không được chấp nhận, gây thiệt hại tổng số tiền là 5.377.851.622 đồng.

"Bà Trần Ngọc Sương, Trương Hồng Nhung, Đặng Thế Quốc Hưng, Nguyễn Văn Sơn, Hoàng Thị Bình đã phạm vào tội Lập quỹ trái phép, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, quy định tại Điều 166 BLHS nước CHXHCNVN, cần thiết phải xử lý bằng pháp luật hình sự" - cơ quan điều tra kết luận.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cho biết, còn phát hiện nhiều hành vi có dấu hiệu tội phạm khác như việc mua bán thực hiện không đúng hợp đồng để 7 công ty và 1 cá nhân chiếm dụng gần 5,6 tỷ đồng; việc mua 32 thửa đất và 1 căn nhà giao 7 cá nhân đứng tên. Đáng chú ý nhất là hành vi "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả nghiêm trọng" thông qua việc tự đặt ra định mức giao khoán đất và thu vượt 1.000 kg lúa/ha/năm đất mượn, đất quỹ từ năm 1994 đến năm 2005, tổng số tiền trên 33,1 tỷ đồng. Việc thu, chi số tiền này không thực hiện đúng nguyên tắc tài chính kế toán, không hạch toán chứng từ sổ sách riêng và không giải trình, chứng minh được đã chi vào đâu.

Cùng với việc tự ý xóa nợ cho 21 cá nhân (trong đó có 2 Việt kiều) số tiền trên 7,631 tỷ đồng và 14.000 USD, ngày 20/1/2009, Cơ quan CSĐT Công an TP Cần Thơ đã ra quyết định tách vụ án hình sự cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng để điều tra, xử lý sau.

KLĐT còn dẫn báo cáo của NTSH vào cuối tháng 11/2009 cho biết, nông trường làm ăn không hiệu quả, bị thua lỗ, tổng lỗ lũy kế 280,3 tỷ đồng, trong đó có khoản nợ các ngân hàng tính đến nay trên 151,2 tỷ đồng (tính cả lãi suất trên 290 tỷ đồng). Giá trị toàn bộ tài sản NTSH hiện chỉ còn 67,4 tỷ đồng. Nếu bán hết tài sản để trả nợ thì Nông trường vẫn còn nợ 212,8 tỷ đồng. Hiện Ngân hàng NN&PTNT Chi nhánh Cần Thơ đã khởi kiện NTSH ra tòa về việc vay nợ quá hạn, kéo dài không thanh toán.

Đời sống cán bộ, công nhân viên nông trường còn gặp nhiều khó khăn, mất lòng tin, bất bình trước sự lãnh đạo của NTSH trước đây trong việc đặt ra nhiều khoản thu sai quy định, dẫn đến khiếu kiện, gây mất ổn định ANTT kéo dài...