Nỗ lực khôi phục danh trà Mạn Hảo

BHG - “Làm trai biết đánh tổ tôm. Uống trà Mạn Hảo, ngâm nôm Thúy Kiều”. Lần theo câu ca dao này có thể thấy trà Mạn Hảo được xếp ngang hàng với danh tác truyện Kiều của Nguyễn Du, từ thế kỷ XIX, trà Mạn Hảo đã là thức uống ưa thích của các danh sỹ và nhà giàu. Nhiều lý do trà Mạn Hảo dần bị thất truyền ở nước ta và thậm chí bị hiểu lầm là một sản phẩm của Trung Quốc.

Anh Trần Lê Trung kiểm tra mẻ trà Mạn Hảo mới.

Phục tráng danh trà

Theo nhà nghiên cứu Trịnh Quang Dũng, tác giả cuốn sách Văn minh trà Việt: Mạn Hảo là loại trà đắt tiền dành riêng cho tầng lớp quý tộc trong xã hội Việt Nam xưa. Sau này dân gian gọi chung là trà Mạn vừa có ý nghĩa là trà Mạn Hảo vừa để chỉ các loại trà mạn ngược vùng núi cao. Ngày nay loại trà ở phân khúc cao được chế biến với nhiều công đoạn, kỹ thuật này đã được khôi phục thành công tại vùng trà dưới chân dãy núi Tây Côn Lĩnh huyền thoại.

Tìm hiều về loại trà hảo hạng này, chúng tôi tìm đến Công ty Cổ phần Trà Bách Shan, thôn Thanh Sơn, xã Thanh Thủy (Vị Xuyên), một địa chỉ sản xuất trà Mạn Hảo. Giám đốc Công ty Cổ phần Trà Bách Shan, Trần Lê Trung - người sinh ra trong gia đình có truyền thống làm chè lâu đời ở Hà Giang, có niềm đam mê với chè và đặc biệt khao khát khôi phục 2 loại danh trà đã thất truyền là trà Chốt và trà Mạn Hảo. Cũng từ những bài hát, câu ca dao xưa mà anh Trung biết đến Mạn Hảo trà, đi sâu vào tìm hiểu rồi mê mẩn với loại trà này và ấp ủ khôi phục trà trên đất Hà Giang.

Từ năm 2012, anh Trung bắt đầu mày mò kỹ thuật để phục tráng danh trà Mạn Hảo, anh cho biết: Loại trà này được lên men, có nguồn gốc từ cách chế biến và bảo quản chè Shan tuyết của người Dao xưa; trà có vị thanh, không chát. Để khôi phục danh trà anh đã tìm hiểu nhiều thông tin qua sách vở và lặn lội sang Vân Nam, Trung Quốc học hỏi kinh nghiệm từ những người làm chè có tiếng. Trà Mạn Hảo gần giống với trà Phổ Nhĩ của người Trung Quốc và nhiều người không biết sẽ nhầm với loại chè này. Những cố gắng của anh Trung đã được đền đáp, hiện nay công ty đã phục tráng thành công danh trà Mạn Hảo và trà Chốt với hương vị đặc trưng của vùng chè Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh. Từ nguyên liệu là những búp chè Shan tuyết sinh trưởng ở độ cao 800 – 2.000 m, trà Mạn Hảo cho chất lượng không hề thua kém các sản phẩm cùng dòng của nước ngoài. Mạn Hảo là dòng chè càng để lâu càng có giá, quá trình ủ và lên men khiến giá trị của bánh trà càng được nâng lên.

Đưa chè Hà Giang vươn ra thế giới

Với định hướng sản xuất các dòng sản phẩm trà ở phân khúc cao, xuất khẩu nên yêu cầu về chất lượng được chú trọng ngay từ khâu chọn nguyên liệu tới quá trình hình thành sản phẩm. Hiện nay, Công ty Cổ phần Trà Bách Shan đang tập trung khai thác nguyên liệu ở các vùng chè Vị Xuyên và Hoàng Su Phì với những tiêu chuẩn rất khắt khe để cho ra sản phẩm ưng ý nhất.

Với hơn 20 sản phẩm trà cao cấp như: Mạn Hảo ống lam, Bạch hồng Shan, Bạch mao trà, Pái hảo, Bạch trà… đều được sản xuất đúng kỹ thuật, cùng thời tiết nắng gió và độ ẩm phù hợp sẽ cho ra sản phẩm với hương vị quyến rũ. Các sản phẩm của công ty đã tạo được chỗ đứng không chỉ ở các quốc gia phương Tây mà cả các nước được mệnh danh thủ phủ chè thế giới như Hồng Kông, Đài Loan...

Từ niềm đam mê với chè, anh Trung đã khôi phục được trà Mạn Hảo, tìm lại một sản phẩm danh tiếng gắn với vùng chè Shan tuyết cổ thụ là một thành công lớn để phát triển sản phẩm mang thương hiệu Việt. Hiện nay, với sự đầu tư bài bản về kỹ thuật và công nghệ, anh đang tập trung sản xuất và khai thác thêm các vùng nguyên liệu đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của khách hàng chuyên dùng các sản phẩm chè ở phân khúc cao. Việc khôi phục thành công dòng trà cổ Mạn Hảo, Công ty Cổ phần Trà Bách Shan đã tạo thêm đầu ra cho các vùng chè cổ thụ trên đất Hà Giang, từng bước nâng tầm sản phẩm trên thị trường.

Bài, ảnh: Trọng Toan