Đặc sản chè Bản Vẽ, đậm đà hương vị "đèo Gió, thác Tiên"

BHG - Thôn Bản Vẽ cách trung tâm xã Nà Chì (huyện Xín Mần) khoảng 5 km về phía Tây Bắc, nơi đây trồng và chế biến một loại chè đặc sản, đang từng bước tạo dựng uy tín của riêng mình và được người tiêu dùng đón nhận.

Ông Hoàng Xuân Cầu (áo trắng), Giám đốc HTX chè Bản Vẽ bên lô sản phẩm mới được đóng gói chuẩn bị bán ra thị trường.

Nằm cuối phía Tây rặng Tây Côn Lĩnh và nơi bắt đầu khu rừng đèo Gió, cửa ngõ đến trung tâm huyện Xín Mần; Nơi dòng Nậm Luông (theo tiếng Tày có nghĩa là “dòng suối lớn”) bắt nguồn từ dãy núi Hoàng Liên Sơn chạy qua huyện Bắc Hà (Lào Cai) rồi chảy dọc thôn Bản Vẽ. Với khí hậu mát mẻ quanh năm cùng với điều kiện thổ nhưỡng tốt đã ban cho cây chè ở nơi đây hương vị riêng biệt. Tùy theo sở thích và cảm nhận của người thưởng thức, chè Bản Vẽ khi pha có hương thơm dịu; có màu nước xanh nõn chuối pha với màu nâu cánh gián nhạt. Khi uống có vị chát nhẹ nhàng, vị ngọt tinh tế tạo nên sự đặc biệt của chè Bản Vẽ.

Đến thăm Hợp tác xã (HTX) Chè Bản Vẽ - nơi có những thành công nhất định trong việc đưa sản phẩm chè đến với đông đảo người tiêu dùng, chúng tôi được giới thiệu về quy trình trồng, chăm sóc và chế biến sản phẩm chè ở nơi đây. Được thành lập vào năm 2014 và tái cơ cấu hoạt động theo Luật HTX kiểu mới vào năm 2016. Đến nay, HTX chè Bản Vẽ (xã Nà Chì) duy trì ổn định số lượng 22 thành viên; HTX đã từng bước khẳng định vai trò là cầu nối giữa các thành viên, đảm bảo bao tiêu quá trình thu mua chè tươi, chế biến và đầu ra cho sản phẩm chè của người dân trong khu vực.

Đón khách bằng ấm chè thơm ngát, ông Hoàng Xuân Cầu, Giám đốc HTX niềm nở: Lợi thế của HTX là nằm giữa các thôn bản lân cận như Bản Bó, Nậm Ánh, Nậm Khương, Nậm Sái, Nguyên Thành… Các thôn này đều là vùng chè hữu cơ đang cho thu hoạch với diện tích trên 300 ha, chiếm một nửa tổng diện tích chè của xã Nà Chì (569 ha). Bên cạnh đó, các thành viên trong HTX chè Bản Vẽ cũng đang trồng và chăm sóc cây chè với diện tích gần 100 ha nên việc tổ chức thu mua, hái chè nguyên liệu luôn được duy trì ổn định. Mặt khác, cây chè ở trong vùng được canh tác theo quy trình nông nghiệp hữu cơ, không sử dụng các chất hóa học như phân hóa học, thuốc trừ sâu hay thuốc trừ cỏ. Người dân sử dụng phân ủ để tạo màu cho đất, sử dụng các phương pháp tự nhiên hoặc thủ công để kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại. Sau khi canh tác là quá trình thu hoạch, để đảm bảo sản xuất được chè ngon thì chè phải được hái và chế biến đúng theo quy trình kỹ thuật. Vì vậy, chất lượng chè ở đây luôn được đảm bảo, được nhiều khách hàng ưa thích, sản xuất được bao nhiêu bán hết bấy nhiêu.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được ông Hoàng Xuân Cầu, cho biết: Thuận lợi ở vùng chè Bản Vẽ là như vậy, nhưng khó khăn của HTX hiện nay cũng rất nhiều. Như tình trạng giao thông trong vùng vẫn còn rất khó khăn, tuyến đường từ trung tâm xã Nà Chì đến thôn Bản Vẽ chỉ hơn 5 km, nhưng do bị ảnh hưởng của mưa lũ nên tuyến đường đã xuống cấp nghiêm trọng dẫn đến việc đi lại thu mua, vận chuyển chè rất bất tiện. Về sản xuất, thì trình độ thu hái chè búp tươi nguyên liệu của người dân vẫn chưa đồng đều về quy cách, giá chè thành phẩm bán ra vẫn còn thấp, hiệu quả kinh tế chưa cao. HTX vẫn chưa tập trung được nguồn vốn để nâng cấp trang thiết bị mới để nâng cao sản lượng chế biến chè.

Vào các vụ thu hái chè từ tháng 2 đến hết tháng 9 âm lịch, mỗi ngày, các xưởng của HTX chè Bản Vẽ thu mua, chế biến khoảng 1 tấn chè búp tươi với giá mua vào từ 10 – 12 nghìn đồng/kg chè búp tươi (tương đương với khoảng 3 tấn chè khô/năm); tạo việc làm cho 20 lao động mỗi ngày. Các mặt hàng chủ yếu của HTX là chè đinh, chè xanh, chè vàng. Trong đó, loại chè đinh (loại đặc biệt) có giá thành trên 2 triệu đồng/kg với những tiêu chuẩn khắt khe về nguyên liệu cũng như chế biến với số lượng có hạn. Còn các loại chè vàng, chè xanh có giá trung bình lần lượt từ 50 nghìn đến 150 nghìn đồng/kg. Các sản phẩm chè của HTX luôn nhận được sự chào đón của người tiêu dùng và luôn trong tình trạng “cháy hàng”.

Ông Hoàng Thanh Đại, Chủ tịch UBND xã Nà Chì, cho biết: Là một trong những xã nằm trong vùng động lực của huyện Xín Mần, cấp ủy và chính quyền xã luôn quan tâm, ủng hộ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hoạt động có hiệu quả; qua đó, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển KT – XH của địa phương. Đối với HTX chè Bản Vẽ, xã Nà Chì luôn tạo mọi điều kiện để HTX hoạt động thuận lợi và hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, cấp ủy và chính quyền xã cũng thường xuyên kiểm tra, giám sát quá trình chăm sóc, thu hoạch và chế biến chè của HTX để tránh tình trạng vì lợi nhuận mà gây tổn hại đến uy tín và chất lượng sản phẩm chè Bản Vẽ...

Rời xã Nà Chì, vị ngọt chát của chén chè Bản Vẽ vẫn còn lưu luyến trong tâm trí chúng tôi. Qua những bàn tay chế biến của các thành viên HTX, đặc sản chè Bản Vẽ đang từng bước khẳng định được uy tín trên thị trường.

Bài, ảnh: ĐẠI TÂM