Bắc Quang - những bước tiến vượt bậc trong xây dựng Nông thôn mới

BHG - Xây dựng Nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Qua gần 10 năm triển khai thực hiện, Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM huyện Bắc Quang có nhiều cách làm linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn. Lấy “người dân làm trung tâm” và thực hiện: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” đã thu được nhiều kết quả đáng trân trọng.

Người dân thôn Vĩnh Sơn, xã Vĩnh Phúc tham gia làm đường bê tông nông thôn. Ảnh: Tư liệu

Để tạo đột phá trong xây dựng NTM, huyện Bắc Quang đã xây dựng Đề án thôn Tự chủ - Tự quản và thôn Tự quản kiểu mẫu để thúc đẩy phát triển KT-XH. Giải pháp trên, đã làm chuyển biến về tư tưởng và nhận thức, được toàn dân ủng hộ. Quá trình triển khai, nhiều hộ đã tự nguyện tham gia hiến đất, ủng hộ bằng tiền, vật chất, đóng góp ngày công, cùng chung sức, đồng lòng xây dựng quê hương. Công tác chỉnh trang khuân viên hộ gia đình, di chuyển chuồng trại gia súc ra xa nhà được chú trọng. Hội Liên hiệp phụ nữ huyện phối hợp với các xã xây dựng nhóm hộ thực hiện mô hình “Nhà sạch, vườn đẹp”. Sau gần 10 năm, có 8.484 hộ đạt tiêu chí Nhà sạch, vườn đẹp, 6.127 hộ trồng mới hàng rào cây xanh và xây mới tường rào kiên cố góp phần đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp. Hiện nay, toàn huyện có 8.973 hộ đạt 8 tiêu chí của Cuộc vận động xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch”; có 6/21 xã đạt chuẩn NTM; 215/236 thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu Văn hoá, đạt 91,1% mục tiêu đề ra. Có 24.628/27.955 hộ gia đình được công nhận đạt tiêu chí gia đình Văn hóa, đạt 88,1% tổng số hộ; 170 cơ quan, đơn vị trường học đạt tiêu chí cơ quan, đơn vị Văn hóa. Qua gần 10 năm triển khai thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM, Bắc Quang đã hoàn thành 250 tiêu chí, tăng 65 tiêu chí so với năm 2015 (sau kết thúc giai đoạn 1 (2010 – 2015).

Kết quả trên là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Trước nhất là: Sự chuyển biến trong sản xuất theo hướng hàng hóa gắn với liên kết HTX, doanh nghiệp, người dân và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Từ việc sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, Bắc Quang đã hình thành các vùng sản xuất hàng hoá chuyên canh tập trung, như: Vùng trọng điểm sản xuất lúa có diện tích 2.000 ha ở các xã: Quang Minh, Bằng Hành, Việt Vinh... cho sản lượng hàng hóa trung bình trên 12.000 tấn/năm, đạt giá trị trên 72 tỷ đồng. Vùng sản xuất lạc hàng hoá 1.850 ha ở các xã: Đồng Yên, Vĩnh Phúc, Đông Thành đạt trên 8.343 tấn (tương đương 169 tỷ đồng). Vùng chuyên canh trồng chè nguyên liệu 4.077 ha; vùng cam,  quýt 4.167 ha; vùng cây dược liệu 705,9 ha... Tổng đàn gia súc, gia cầm trên địa bàn hiện có 1.197.702 con, trong đó: Đàn trâu 21.834 con, bò 968 con, lợn 110.000 con, dê 15.900 con và  gia cầm 1.050.000 con. Hàng năm, hợp đồng bao tiêu sản phẩm giữa các doanh nghiệp với người nông dân được tổ chức ký kết, đầu ra cho sản phẩm được đảm bảo. Hiện nay, trên địa bàn Bắc Quang có 73 HTX; 165 tổ hợp tác (THT) , nhóm hộ; 118 nhóm sở thích với hàng vạn lao động tham gia cùng sản xuất, cùng lo tiêu thụ sản phẩm. Cạnh đó, có 10 doanh nghiệp đã liên kết với nông dân cùng sản xuất, cùng lo đầu ra, cùng chia lợi nhuận. Hiện nay, có 150 thôn đã xây dựng quỹ thôn hỗ trợ sản xuất. Số tiền quyên góp xây dựng quỹ được 9.679,7 triệu đồng để hỗ trợ sản xuất, thâm canh. Chương trình đầu tư thu hồi theo Đề án thôn Tự chủ tự quản tập trung ưu tiên cho các HTX thanh niên khởi nghiệp. Hiện tại, số quỹ đã đầu tư 24.757 triệu đồng để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp, tạo việc làm mới. Dù khó khăn, Bắc Quang vẫn tiết kiệm ngân sách cho vay đầu tư thu hồi đối với các HTX, hộ gia đình vay chăn nuôi lợn, cá, gia cầm, kinh doanh vật tư nông nghiệp... Nguồn vốn trên đã giúp nhiều hộ  thoát nghèo, trở thành khá, giàu. Các HTX, THT mới thành lập được vay vốn sản xuất chuyển dần từ quy mô nhỏ lẻ sang quy mô công nghiệp, sản xuất hàng hóa. Hiện tại, Bắc Quang có 20 hàng hoá được sản xuất đạt tiêu chuẩn OCOP... Từ đó, thu nhập của người dân được nâng cao, bộ mặt nông thôn từng bước được cải thiện theo hướng Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp.

 Trong quá trình huy động nguồn lực xây dựng NTM, Bắc Quang đã huy động được 250.988 triệu đồng. Trong đó: Tổng vốn ngân sách Trung ương là 72.162 triệu đồng; ngân sách tỉnh 41.529 triệu đồng;  ngân sách huyện 10.761 triệu đồng; vốn lồng ghép 37.976 triệu đồng; vốn cộng đồng dân cư 75.757 triệu đồng; vốn huy động các nguồn vốn khác 12.803 triệu đồng. Nhân dân hiến 413.653m2 đất, đóng góp 235.283 ngày công, đóng góp vật tư khác quy đổi thành tiền tương đương 155.199 triệu đồng để làm đường giao thông, nhà văn thôn và các công trình khác. Hết năm 2018, toàn huyện có 6 xã đạt chuẩn NTM, tăng 4 xã so với khi kết thúc giai đoạn 1 (năm 2015). Năm 2019, sẽ có thêm 2 xã được công nhận đạt chuẩn, nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM toàn huyện giai đoạn (2016-2019) là 8 xã, đạt 160% so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội lần thứ XXI của huyện đề ra. Thu nhập bình quân đạt gần 32 triệu đồng/người, tăng 12,2 triệu đồng so với năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo còn 8,18% (theo chuẩn nghèo đa chiều mới). Tỷ lệ lao động qua đào tạo bình quân đạt 47,2%, tăng 7,2% so với năm 2015. Tỷ lệ người dân tham gia Bảo hiểm Y tế bình quân đạt 99% tăng 21% so với năm 2015; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn Quốc gia bình quân đạt 99%... Diện mạo nông thôn đã thay đổi, hệ thống đường giao thông nông thôn làm mới được 282,340 km đường bê - tông. Hàng năm duy tu, bảo dưỡng 161,84 km đường. Huy động xã hội hóa xây dựng 171 nhà lớp học, 111 nhà lưu trú; xây mới, sửa chữa, cải tạo 171 công trình cơ sở vật chất nhà, lớp học; xây mới 7 khu thể thao trung tâm xã, 21 công trình, sửa chữa 17 công trình nhà văn hóa xã; cải tạo, sửa chữa 206 công trình nhà văn hóa kiêm trụ sở thôn.

Trong công tác giáo dục, đào tạo, Bắc Quang tiếp tục giữ vững và đạt các tiêu chuẩn phổ cập giáo dục Mần non cho trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục Tiểu học đạt chuẩn mức độ 2; phổ cập giáo dục THCS đạt chuẩn mức độ 1; xòa mù chữ đạt chuẩn mức độ 1. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được tiếp tục học THPT đạt 99,2%. Về y tế, 21/21 xã đạt chuẩn Quốc gia về y tế, đạt 100% so với Nghị quyết. Và 100% xã có tủ sách pháp luật; 100% số thôn, tổ dân phố có Sổ vàng truyền thống; 21/21 xã có điểm bưu điện văn hoá xã. Hiện nay, 100% các thôn văn hóa đã xây dựng hương ước, quy ước và niêm yết tiêu chí văn hoá. Phong trào ”Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai rộng khắp. 10 năm qua, UBND huyện đã khen thưởng cho 257 tập thể, 305 cá nhân và gia đình. UBND tỉnh tặng Bằng khen cho 79 cá nhân và 59 tập thể. Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cho 3 gia đình có thành tích xuất sắc trong phong trào 10 năm xây dựng NTM.

Thời gian tới, Bắc Quang tiếp tục triển khai mạnh mẽ chương trình xây dựng NTM để nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt trong giai đoạn (2010-2020).

  NGUYỄN HÙNG