Xây dựng Nông thôn mới: "Đạt khó, giữ càng khó hơn"

BHG- Năm 2014, Việt Lâm (Vị Xuyên) là xã điểm đầu tiên được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí Quốc gia về XD NTM. Để Chương trình phát huy hiệu quả bền vững, hiện nay chính quyền địa phương vẫn tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp nhằm duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí. Tuy nhiên, việc duy trì và giữ vững các tiêu chí đã đạt thực sự là “bài toán” khó. Đây được xem là một trong những thách thức không nhỏ đối với các xã đã hoàn thành Chương trình mục tiêu quốc gia về XD NTM trên địa bàn tỉnh thời gian qua.

“Đạt chuẩn khó, giữ chuẩn càng khó hơn...”

Chương trình mục tiêu Quốc gia về XD NTM bao gồm 19 tiêu chí, trong đó một số tiêu chí như: Giao thông, thủy lợi, trường học, điện, chợ nông thôn... được xem là tiêu chí “tĩnh”. Với sự đầu tư của Nhà nước và huy động nội lực từ nhân dân thì các tiêu chí này khi hoàn thành sẽ mang tính ổn định và bền vững. Tuy nhiên, các tiêu chí “động” như: Môi trường, thu nhập bình quân, tỷ lệ hộ nghèo, an ninh trật tự... đang khiến không ít địa phương “loay hoay” trong việc giữ vững và phát huy hiệu quả sau khi đạt chuẩn, bởi khoảng cách giữa đạt và không đạt của các tiêu chí này rất mong manh.

Chương trình Làng mới với các phong trào như: “5 không – 3 sạch”, “Nhà sạch, vườn đẹp và nếp sống văn minh” ...được bà con nhiệt tình hưởng ứng. Trong ảnh: Mô hình “Nhà sạch, vườn đẹp” của gia đình chị Cao Thị Vận, thôn Hát.

Như tiêu chí về môi trường, bởi kết quả của nó không chỉ phụ thuộc vào việc tuyên truyền, vận động cũng như sự vào cuộc của các cấp, các ngành mà phần nhiều phụ thuộc vào ý thức người dân. Trên địa bàn xã Việt Lâm hiện nay, nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường được nâng lên đáng kể. Tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 85%; cảnh quan đường làng, ngõ xóm, khuôn viên gia đình xanh – sạch – đẹp. Tuy nhiên, hiện xã vẫn chưa có địa điểm tập kết rác thải tập trung, chủ yếu là các hộ tự thu gom và xử lý nên về lâu dài chắc chắn sẽ không tránh khỏi những bất cập và ảnh hưởng đến độ chuẩn tiêu chí môi trường của xã. Bên cạnh đó, hoạt động khai thác bãi đá và trang trại chăn nuôi cũng gây ra nhiều lo ngại về vấn đề xử lý nước thải và chất thải trong sản xuất, chăn nuôi.

Cùng với đó, an ninh trật tự cũng là một tiêu chí gặp không ít khó khăn trong quá trình giữ chuẩn. Bởi lẽ, chỉ cần trên địa bàn xảy ra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng hoặc gây rối trật tự xã hội thì trong năm đó xã đã không duy trì được mức đạt chuẩn tiêu chí này. Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn xã Việt Lâm xảy ra 4 vụ gây rối trật tự, 1 vụ tai nạn giao thông. Mặc dù không có sự vụ phức tạp xảy ra nhưng cũng khiến chính quyền địa phương “đau đầu” trong việc giữ vững tiêu chí số 19 – an ninh trật tự. Ngoài ra, với các tiêu chí như: Văn hóa, thu nhập bình quân, tỷ lệ hộ nghèo... quá trình giữ chuẩn cũng không hề dễ dàng. Bởi, các tiêu chí này luôn thay đổi và phụ thuộc nhiều vào yếu tố khách quan cũng như ý thức của người dân. “Đạt chuẩn NTM đã khó nhưng việc duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí còn khó hơn” – Đó là nhận xét của Chủ tịch UBND xã Nguyễn Thị Nghiên khi đề cập đến việc giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí sau khi đã “cán đích” NTM.

Làm gì để giữ chuẩn?

Từ khi được công nhận đạt chuẩn, có thể dễ dàng nhận thấy bức tranh NTM của Việt Lâm ngày càng khởi sắc, đời sống vật chất – tinh thần của người dân được nâng lên đáng kể. Từ mức thu nhập bình quân 11 triệu đồng/người/năm vào năm 2011 đến nay đã đạt 19,5 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống chỉ còn 2,9%. Tuy nhiên, để duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, đặc biệt là các tiêu chí “động” đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị địa phương và sự chung sức, đồng lòng của nhân dân.

Chủ tịch UBND xã Nguyễn Thị Nghiên cho biết: “Chính quyền xã luôn xác định, XD NTM là quá trình thường xuyên, liên tục chứ không phải công nhận xong là kết thúc. Vì vậy, sau khi được công nhận, xã đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giữ vững và nâng cao các tiêu chí. Trong đó, chú trọng tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hướng tới sản xuất hàng hóa. Đặc biệt là triển khai chương trình Làng mới với 11 phong trào và nội dung cụ thể”. Có thể khẳng định, chương trình Làng mới là một cách làm hay và hiệu quả của xã Việt Lâm. Với nhiều phong trào cụ thể như: phong trào “5 không - 3 sạch”, thi đua giữa các hộ gia đình phấn đấu vươn lên không còn đói nghèo, không còn trẻ suy dinh dưỡng, không sinh con thứ 3, không bạo lực gia đình, không vi phạm pháp luật; thi đua sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ... Hay phong trào “Phát triển sản xuất nâng cao thu nhập theo 5 cùng, 4 có; phát triển cây vụ Đông gắn doanh nghiệp với người nông dân”; phong trào “Xây dựng quỹ phát triển thôn”; “Thi đua giữa các nhóm sở thích”... Qua đó, tạo không khí rộn ràng, hăng hái thi đua lao động, sản xuất trong mọi tầng lớp nhân dân.

Cùng với đó, xã đã đề ra chiến lược phát triển kinh tế toàn diện, trong đó tập trung phát huy tiềm năng sẵn có của địa phương để tăng thu nhập cho người dân, bảo đảm NTM luôn phát triển ổn định, bền vững. Đồng thời, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng ngành thương mại - dịch vụ, đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển các HTX, các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn... Để giữ chuẩn các tiêu chí và nâng cao hơn nữa tính bền vững, ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng trong quần chúng nhân dân thì đội ngũ cán bộ, đảng viên phải luôn gương mẫu đi đầu, nói đúng và làm đúng. Thường xuyên sâu sát cơ sở, gần dân, hiểu dân từ đó có cách tuyên tuyền phù hợp và hiệu quả nhằm thay đổi từ nhận thức đến hành động của nhân dân trong việc chung tay cùng cấp ủy, chính quyền XD NTM.

Bài, ảnh: NGUYỄN PHƯƠNG