Doanh nghiệp xây dựng cơ bản - “bức tranh” nặng gam mầu xám

HGĐT- Khó tiếp cận vốn ngân hàng; thiếu việc làm, thậm chí ngừng hoạt động; thu nhập giảm... đó là những nét khái quát, nhưng phản ánh tương đối rõ nét thực trạng các doanh nghiệp xây dựng cơ bản (XDCB) trên địa bàn tỉnh. Ngoài tác động của suy giảm kinh tế, thì trình độ quản trị kém cũng khiến các doanh nghiệp khó vượt qua thời khủng hoảng.

Thiếu việc làm

Công ty TNHH T.Đ là một trong những doanh nghiệp được xếp hàng “chiếu trên” ở lĩnh vực XDCB, mỗi năm giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động, nộp ngân sách nhiều tỷ đồng. Mấy năm trước, Công ty liên tục trúng thầu, khởi công xây dựng nhiều dự án đầu tư hạ tầng cơ sở có vốn hàng chục tỷ đồng. Thế nhưng, cả năm qua doanh nghiệp dường như không có công trình mới, hoạt động chủ yếu là quyết toán, hoàn công những công trình triển khai từ nhiều năm trước.

Những công trương xây dựng nhộn nhịp người, thiết bị máy móc như thế này giờ đã thực sự hiếm.

Công ty TNHH M.Đ - một doanh nghiệp mạnh, làm ăn có uy tín trong lĩnh vực XDCB cũng không thoát khỏi vòng xoáy khó khăn, do nguồn vốn đầu tư công giảm. Ông T.Đ.H, Giám đốc Công ty TNHH M.Đ cho biết: So với những năm trước, lượng công việc doanh nghiệp thực hiện giảm tới 70%. Nếu như mấy năm trước, thời điểm này, văn phòng Công ty luôn nhộn nhịp người ra vào, các hoạt động thanh, quyết toán, trả lương công nhân diễn ra tấp nập. Năm nay, không khí khác hẳn, văn phòng Công ty luôn khép cửa, chỉ một vài cán bộ kỹ thuật, kế toán đến làm việc. Còn lại, công nhân các tổ, đội đã nghỉ, về quê cách đây mấy tháng.

Năm 2014, được dự báo còn khó khăn hơn đối với doanh nghiệp XDCB. Bởi lẽ, nguồn vốn đầu tư công bị cắt giảm, tỉnh cũng có chủ trương không khởi công mới các công trình đầu tư bằng nguồn ngân sách, trừ những dự án thực sự cấp bách. Như vậy, tương lai của doanh nghiệp XDCB, chủ yếu bám vào “bầu sữa” ngân sách vẫn nặng gam màu xám. Những doanh nghiệp thuộc tốp đầu như Công ty TNHH T.Đ, M.Đ còn gặp khó, thì doanh nghiệp dạng siêu nhỏ, quy mô gia đình càng khó khăn hơn.

“Cửa” ngân hàng... vẫn hẹp

Dự án đầu tư Nhà máy Thủy điện Sông Nhiệm (Mèo Vạc) do Công ty Licogin 19 làm chủ đầu tư với tổng vốn trên 200 tỷ đồng, đang trong quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng thì hết vốn. Toàn bộ công trường đóng cửa từ giữa năm 2012, đến nay vẫn chưa có động tĩnh gì cho thấy sẽ khởi công trở lại. Theo đại diện chủ đầu tư, nguyên nhân chính của việc tạm dừng triển khai dự án do cạn vốn. Trước bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế, một số nguồn vốn doanh nghiệp tiếp cận, đàm phán với tổ chức tín dụng nước ngoài không mang lại kết quả như mong muốn. Vừa qua, doanh nghiệp đã tiếp cận với Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh thì được biết: Theo chủ trương chung, phía Ngân hàng đang thu hẹp đầu tư vào lĩnh vực thủy điện. Để được Ngân hàng xem xét, phía doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn vốn tự có chiếm 60% tổng đầu tư cho dự án.

Trao đổi với phóng viên Báo Hà Giang, đại diện Ngân hàng Nhà nước khẳng định: Đây là thời điểm thích hợp nhất cho các doanh nghiệp tiếp cận vốn từ Ngân hàng thường mại để đầu tư sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, khi cùng các doanh nghiệp XDCB đến nhà băng, chúng tôi thấy “cửa” ngân hàng vẫn hẹp. Hầu hết doanh nghiệp XDCB khó tiếp cận vốn, do không đủ điều kiện cần thiết theo quy định. Doanh nghiệp muốn vay được vốn, bắt buộc phải có dự án khả thi, được ghi vốn kế hoạch, hoặc phải có thông báo vốn. Các điều kiện trên đối với doanh nghiệp thực sự khó, bởi nếu có thông báo vốn, chỉ 1-2 ngày sau tiền đã về tài khoản, khi đó họ không cần cầu cạnh đến ngân hàng.

Năng lực quản trị yếu

Vấn đề nâng cao năng lực quản trị của các doanh nghiệp luôn là chủ đề “nóng”. Qua những buổi gặp gỡ, đối thoại với doanh nghiệp, các đồng chí lãnh đạo tỉnh nhiều lần nêu quan điểm, khuyến khích doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi ngành nghề hoạt động sang lĩnh vực thế mạnh, đang được tỉnh ưu tiên, khuyến khích đầu tư. Trao đổi với chúng tôi, các ông Hoàng Quốc Đạt, Phó Bí thư Đảng ủy Khối doanh nghiệp; Nguyễn Xuân Thịnh, Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước khẳng định: Các doanh nghiệp của tỉnh, chủ yếu có quy mô nhỏ, siêu nhỏ, cung cách quản lý theo kiểu gia đình nên chất lượng hoạt động không cao, không có chiến lược sản xuất, kinh doanh trung, dài hạn, lệ thuộc quá lớn vào “bầu sữa” ngân sách, không chủ động đối phó được với những tác động từ bên ngoài.

Thực tế cho thấy, trên địa bàn tỉnh hiện có 1.165 doanh nghiệp, tổng vốn đăng ký trên 19 nghìn tỷ đồng. Trong đó, có 580 doanh nghiệp XDCB, công nghiệp, chiếm gần 50%; 320 doanh nghiệp dịch vụ, chiếm trên 27%; 265 doanh nghiệp nông - lâm - thuỷ sản và các lĩnh vực khác, chiếm gần 23%. Số lượng doanh nghiệp tăng nhanh qua các năm, nhưng chủ yếu thuộc dạng nhỏ, thiếu vốn, sản xuất kinh doanh không ổn định; nhiều doanh nghiệp thiếu mặt bằng sản xuất, thiết bị công nghệ, chủ yếu sử dụng lao động phổ thông. Bên cạnh đó, đội ngũ doanh nhân thiếu kiến thức, thiếu am hiểu pháp luật, năng lực kinh doanh, kinh nghiệm quản lý, khả năng cạnh tranh và hội nhập thấp... Một số doanh nhân chưa chú trọng đến trách nhiệm, đạo đức, văn hóa kinh doanh, còn trốn lậu thuế, gian lận thương mại.

Năm 2012, các doanh nghiệp đóng góp ngân sách trên 510 tỷ đồng, giải quyết việc làm khoảng 33 nghìn lao động. Năm nay, hoạt động của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, nhưng số nộp ngân sách dự kiến bằng năm trước, đây là sự nỗ lực rất lớn, rất đáng biểu dương. Nhưng đối với trên 1 nghìn doanh nghiệp đăng ký hoạt động, số nộp ngân sách trên còn quá khiêm tốn. Điều này đặt ra cho các cấp, các ngành nhiều trách nhiệm trong việc trợ giúp doanh nghiệp, đồng thời cũng đòi hỏi chính bản thân doanh nhân phải chủ động nâng cao năng lực quản trị, như vậy mới có thể vượt qua khó khăn, đứng vững trên thương trường.