Hữu Vinh - mùa quả ngọt

HGĐT- “Lên huyện Yên Minh, nhớ mua cho mình mấy cân xoài Hữu Vinh nhé”, lời nhắn gửi của anh bạn dẫn lối tôi đến xã Hữu Vinh, vùng đất trồng xoài ngon nổi tiếng trên Cao nguyên đá Đồng Văn.

Ông Chu Tả Thắng, thôn Khai Hoang Bản Vàng giới thiệu giống xoài Úc quả to.

Đến với Hữu Vinh đúng mùa xoài chín, hai bên đường chạy qua các thôn Bản Vàng, Khai Hoang Bản Vàng, Mon Vải xuất hiện rất nhiều quầy bán hàng được người dân dựng tạm để bán xoài và dứa. Dừng chân ở thôn Khai Hoang Bản Vàng, tôi tìm đến nhà Trưởng thôn Lữu Minh Tắng. Anh Tắng dẫn tôi đi một vòng quanh thôn, anh vui vẻ giới thiệu: “Thôn có tổng số 26 hộ dân với diện tích đất nông nghiệp, đất vườn khoảng 40 ha. Không có đất trồng lúa nên từ trước đến nay, cuộc sống của bà con dựa chủ yếu vào trồng rau mầu và cây ăn quả. Trong đó cây xoài là giống cây ăn quả đầu tiên mà bà con đem về trồng và đó cũng là loại cây cho bà con nguồn thu rất khá”. Từ những năm 1995, nghe lời vận động của cán bộ Lâm trường Yên Minh, một số hộ dân trong thôn đưa cây xoài bản địa vào trồng và nhân giống tại Lâm trường. Do xoài là cây trồng mới nên ngày đó cũng chỉ có một vài hộ như gia đình ông Vàng Mình Pao, Chu Tả Thắng, Chu Văn Lợi trồng chứ bà con trong thôn vẫn còn nghi ngờ về tính hiệu quả của cây xoài trên đất thôn mình. Sau một vài năm, cây xoài sinh trưởng, phát triển rất tốt và bắt đầu cho những mùa quả ngọt. Giống xoài bản địa trồng trên đất này quả ngọt, ăn rất thơm ngon. Nhận thấy cây xoài có tiềm năng phát triển trên đất quê mình và đây cũng là cây có giá trị kinh tế cao nên từ những năm 1999 đến những năm sau này, bà con trong thôn Khai Hoang Bản Vàng ồ ạt trồng xoài. Đến nay, 100% hộ dân trong thôn trồng xoài với diện tích 14 ha, nhà ít cũng có vài chục gốc, còn nhà nhiều có đến vài trăm gốc. Năm nay, xoài được mùa nhưng giá bán lại không cao, bình quân 5.000/kg nhưng nhà nào cũng có nguồn thu khá, nhà ít cũng được 5 đến 6 triệu đồng còn nhà nhiều thu trên 20 triệu đồng. Diện tích xoài ở thôn Khai Hoang Bản Vàng lớn dần theo từng năm cùng với những mùa cho quả ngọt ngon đã tạo nên thương hiệu xoài Yên Minh nổi tiếng trong tỉnh.

Thấy bà con thôn Khai Hoang Bản Vàng trồng xoài cho hiệu quả kinh tế cao, người dân ở một số thôn lân cận cũng học làm theo. Hiện nay, toàn xã có gần 90 ha xoài với nhiều giống khác nhau. Theo người dân trồng xoài cho biết, trên địa bàn hiện nay có giống xoài địa phương, đây là giống xoài mẫu mã tuy không đẹp nhưng chất lượng quả ngon, loại xoài này tiêu thụ chủ yếu cho thị trường nội huyện bởi người dân trên địa bàn chỉ chọn giống xoài này mua. Với giống xoài Tượng, quả to đẹp, nhưng ăn chua và không thơm bằng xoài bản địa. Dù vậy, giống xoài này vẫn bán được bởi khách từ phương xa đi qua vùng xoài chỉ chọn mua xoài đẹp về làm quà. Đặc biệt, mấy năm gần đây, một số hộ dân đã đưa giống xoài Úc về trồng. Hiện cây xoài Úc bắt đầu cho thu hoạch, điểm đặc biệt của giống xoài này là quả rất to, bình quân từ 1 đến 1,5 kg/quả; vụ thu hoạch muộn so hơn so với các giống xoài khác, do đó rất có tiềm năng về giá bán. Đồng chí Nguyễn Đình Quý, Bí thư Đảng ủy xã Hữu Vinh cho biết: “Vùng trồng cây ăn quả ở xã tập trung chính ở các thôn Mon Vài, Bản Vàng, Khai Hoang Bản Vàng, người dân nơi đây đưa cây xoài vào trồng từ lâu và đã tạo nên thương hiệu cho xoài Yên Minh. Điều đặc biệt là nhờ biết trồng cây ăn quả từ sớm nên ý thức thị trường của bà con cũng được nâng cao, hiện nay, ngoài cây xoài thì người dân các thôn cũng tìm hiểu và đưa một số loại cây ăn quả khác về trồng như cây dưa, cây mận, cây hồng không hạt, cây hồng xiêm, trước kia bà con cũng đã trồng mía. Nhờ trồng cây ăn quả, nhiều hộ đã thoát khỏi cảnh nghèo, trong đó có không ít hộ vươn lên làm giàu. Trong tương lai, xã xác định tiếp tục duy trì vùng trồng cây ăn quả hiện có và vận động bà con tìm hiểu và đưa một số lại giống cây mới vào trồng nhằm tăng nguồn thu. Riêng với cây xoài, không mở rộng thêm diện tích mới, tập trung cải tạo và nâng cao chất lượng để nâng cao giá trị kinh tế”.

Vào thôn Khai Hoang Bản Vàng, tôi đến gia đình ông Chu Tả Thắng, một trong những hộ trồng xoài đầu tiên trên địa bàn. Gia đình ông Thắng giờ có 350 gốc xoài đủ các loại xoài địa phương, xoài Tượng, xoài Úc đang cho thu hoạch. Ông Thắng cho biết: “Năm nay xoài được mùa, nhưng giá xoài không cao bằng năm ngoái nhưng gia đình tôi cũng thu khoảng trên 20 triệu đồng”. Ngoài cây xoài, gia đình ông Thắng còn trồng xen nhiều giống cây khác: 20 gốc vải; 1.300 cây na; 50 cây hồng xiêm, dưới tán cây ăn quả gia đình ông trồng ngô và đậu tương. Ông Thắng vui vẻ thổ lộ: “Do cuộc sống dựa vào vườn đồi nên nếu trồng một loại cây độc canh, gặp năm mất mùa, không cho thu hoạch thì đói nên gia đình tôi và nhiều hộ trong thôn phải trồng nhiều loại cây ăn quả khác nhau, ngoài trồng xoài còn trồng xem các loại cây ăn quả khác. Do đó, vườn cây ăn quả năm nào cũng cho thu nhập ổn định. Riêng mùa xoài năm nay, gia đình tôi thu trên 20 triệu đồng, chưa tính các loại cây khác”. Dẫn tôi ra thăm vườn với đủ các loại cây ăn quả, ông Thắng trăn trở: “Xoài năm nay được mùa, bà con vui nhưng thị trường tiêu thụ chậm nên xoài chín rụng nhiều, không những thế, giá bán cũng không cao. Bà con trong thôn, trong xã giờ đây trồng cây ăn quả đã tốt, nhưng chưa biết tìm kiếm thị trường tiêu thụ nên hiệu quả kinh tế không cao...”.

Trăn trở của ông Thắng cũng là nỗi lo chung của người trồng cây ăn quả trên địa bàn xã Hữu Vinh, yêu cầu đó rất cần được chính quyền địa phương quan tâm, tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định để những mùa quả ngọt trọn vẹn niềm vui...