Cần thực hiện tốt công tác thông tin thống kê nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ

HGĐT- Hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, goi tắt (NC&PT) là một trong những hoạt động quan trọng trong hệ thống các hoạt động khoa học công nghệ của mỗi quốc gia. Ở nước ta, hàng năm Nhà nước chi hàng nghìn tỷ đồng cho NC&PT thông qua các đề tài khoa học thực hiện ở các cấp. Từ đó tạo ra nguồn tài liệu quý theo từng giai đoạn NC&PT.

Nghiên cứu, ứng dụng giống lúa mới tại Trung tâm KHKT Giống cây trồng Đạo Đức. Ảnh: KHÁNH TOÀN

Như vậy, công tác NC&PT đóng vai trò quan trong đối với sự phát triển đất nước nói chung và Hà Giang noi riêng. Tuy nhiên, trong những năm qua, công tác này vẫn còn có một số bất cập, hạn chế. Hệ thống cơ sở dữ liệu NC&PT mớitriển khai bước đầu ở Cục Thông tin khoa học- Công nghệ Quốc gia nên chưa có cơ sở dữ liệu về NC&TP một cách đầy đủ, thống nhất từ T.Ư đến địa phương. Ở cấp T.Ư,các đề tài khoa học- công nghệ đã và đang được ngành Cục Thông tin khoa học- Công nghệ phối hợp với các cơ quan chức năng thống kê, cập nhật, tích hợp vào hệ thống thông tin NC&PT Quốc gia. Cấp địa phương, việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu hầu như chưa làm được. Các đề tài khoa học cấp tỉnh, cấp cơ sở đã được thống kê nhưng còn ở dạng tài liệu giấy, chưa được số hóa để tích hợp vào hệ thống thông tin NC&PT Quốc gia. Hiện nay, các đề tài, dự án khoa học sử dụng ngân sách Nhà nước chưa tuân thủ việc đăng ký, giao nộp kết quả NC&PT cho cơ quan quản lý nhà nước nên chưa được thống kê cập nhật và số hóa, để tích hợp vào cơ sở dữ liệu NC&PT Quốc gia theo quy định của Pháp luật. Do vậy, dù chi rất nhiều kinh phí cho hoạt động NC&PT nhưng việc xây dựng một hệ thống thông tin về hoạt động NC&PT trên toàn quốc để khai thác những giá trị mà hoạt động này mang lại vẫn còn là vấn đề mà các nhà quản lý cần nỗ lực hướng tới. Trên thực tế, có nhiều kết quả NC&PT dù được đánh giá cao, có tính khả thi nhưng chưa được triển khai vào thực tiễn một cách hiệu quả. Đã xảy ra nhiều trường hợp do các kết quả NC&PT chưa được cập nhật vào hệ thống thông tin Quốc gia nên có những vấn đề khoa học được nghiên cứu, có kết quả nhưng vẫn được các tổ chức, cá nhân khác nghiên cứu. Việc làm này gây tốn kém cho ngân sách Nhà nước, gây lãng phí chất xám, thời gian của đội ngũ cán bộ. Các cơ quan chủ trì thực hiện đề tài, chủ nhiệm dự án mới chỉ giao nộp sản phẩm, chưa làm các thủ tục để được cấp giấy chứng nhận giao nộp kết quả NC&PT (cấp tỉnh) nên chưa được hưởng những quyền lợi khác liên quan đến kết quả NG&PT của mình.

Trong giai đoạn hiện nay, việc xây dựng hệ thống thông tin Quốc gia về NC&PT là một trong những nhiệm vụ cần thiết. Để nhiệm vụ này phục vụ tốt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh - quốc phòng cần phải làm tốt một số nhiệm vụ như: Chỉ định cơ quan đầu mối cấp chứng nhận đăng ký, giao nộp kết quả NC&PT để xây dựng hệ thống thông tin NC&PT của địa phương và tích hợp vào hệ thống Thông tin NC&PT Việt Nam; xây dựng, tổ chức các dịch vụ tra cứu kết quả NC&PT nhằm tận dụng tối đa các kết quả NC&PT vào thực tế, tránh lãng phí kinh phí của Nhà nước và chất xám của đội ngũ cán bộ làm công tác NC&PT; Đối với các tổ chức, cá nhân được phép sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước để triển khai các hoạt động NC&PT, sau khi được nghiệm thu kết quả NC&PT phải thực hiện việc đăng ký và giao nộp kết quả NC&PT cho cơ quan quản lý nhà nước được chỉ định làm đầu mối cấp chứng nhận đăng ký, giao nộp kết quả NC&PT; cần có cơ chế, chính sách khuyến khích, động viên các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước có hoạt động NC&PT hiến tặng các kết quả NC&PT cho Nhà nước. Đồng thời có các chế tài đủ mạnh để xử lý các cá nhân, tổ chức đã sử dụng nguồn ngân sách nhà nước để chi cho hoạt động NC&PT nhưng không tuân thủ các quy định về đăng ký và giao nộp kết quả NC&PT.