Chuyện thông quan điện tử ở Hà Giang

Vượt qua cái khó của một tỉnh miền núi, vùng biên có địa hình chia cắt, kinh tế chậm phát triển, trình độ dân trí lại không đồng đều… Hà Giang đang nỗ lực ứng dụng mạnh CNTT vào công tác phát triển kinh tế, xã hội trong đó phải kể tới công tác Hải quan của địa phương.

Nằm trong chiến lược hiện đại hoá ngành Hải quan Việt Nam nói chung, Hải quan tỉnh Hà Giang trong đó có Chi cục Hải quan cửa khẩu Thanh Thuỷ đã từng bước ứng dụng CNTT vào công tác quản lý. Đến thời điểm này, Chi cục Hải quan cửa khẩu Thanh Thuỷ đã có tới hai cổng kết nối thông tin, một là đường Internet tốc độ cao ADSL và một mạng WAN nối mạng giữa Chi cục với các chi cục Hải quan cửa khẩu khác trong tỉnh và trung ương. 

Nhân viên hải quan ở cửa khẩu Thanh Thuỷ đang thao tác trên máy tính. Ảnh: CTV

Từ năm 2006, ngành Hải quan Hà Giang đã sử dụng các phần mềm phục vụ công việc, đẩy nhanh thời gian thông quan hàng hoá xuất nhập khẩu. Dù còn rất nhiều việc phải làm, song những kết quả ứng dụng CNTT ban đầu của Hải quan Hà Giang - một tỉnh miền núi còn đang gặp nhiều khó khăn về kinh tế, trình độ dân trí chưa đồng đều… đã thể hiện cả một sự nỗ lực không nhỏ.

Theo đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Thanh Thuỷ, trước đây khi chưa có ứng dụng CNTT, các doanh nghiệp đến làm thủ tục xuất nhập khẩu, trước hết phải khai báo hải quan, sau đó Hải quan cửa khẩu mới kiểm tra tiến hành các thủ tục có được nhập hay xuất hay không, đáp ứng đầy đủ thì tiến hành thông quan.

Thường, thủ tục thực hiện kiểm tra hải quan một lô hàng mất từ 1-2 giờ đồng hồ, cá biệt có những lô hàng lớn, phải thực hiện tới ba, bốn giờ đồng hồ mới thông quan được. Nhưng từ khi triển khai phần mềm ứng dụng vào công tác quản lý tình hình đã có nhiều thay đổi.

Mọi thông tin của doanh nghiệp đã được lưu sẵn trong phần mềm, sau khi chủ hàng tới khai báo, chỉ cần một cái “nhấp” chuột, phía Hải quan sẽ có đầy đủ thông tin, nắm bắt được doanh nghiệp chấp hành tốt hay không tốt, được thông quan ngay hay còn phải để lại. Tiêu chí để doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật là 360 ngày/năm chấp hành tốt, không nợ thuế xuất nhập khẩu của hải quan, không vi phạm pháp luật. Đây là đối tượng doanh nghiệp được ưu tiên số một. Chỉ cần nhập đầy đủ số liệu là Chi cục Hải quan sẽ tiến hành thông quan hàng hoá ngay.

Để công tác thủ tục hành chính được thực hiện nhanh chóng, hài hoà, trong năm 2008, ngành Hải quan và Hải quan Thanh Thuỷ đã tiến hành triển khai công tác khai báo từ xa cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp khai báo thông tin hải quan từ xa không cần phải tới trực tiếp tiếp xúc với cán bộ Hải quan nên đã giảm được chi phí, thời gian đi lại của doanh nghiệp.

Hệ thống khai báo hải quan từ xa rất thuận tiện. Thứ nhất, doanh nghiệp không phải đi lại nhiều lần. Trước khi chưa có hình thức khai báo này, các doanh nghiệp ở xa như Hà Nội, Nam Định phải lặn lội lên tận đây để khai báo. Trong quá trình kiểm tra, nếu còn thiếu giấy tờ, thủ tục lại phải cất công về Hà Nội bổ sung. Thế nhưng bây giờ khai báo trên mạng, rất nhanh chóng, thiếu gì doanh nghiệp cũng có thể nắm bắt và bổ sung ngay.

Thuận tiện thứ hai đó là chủ hàng không phải tiếp xúc trực tiếp với cán bộ hải quan, làm đúng thủ tục, theo quy trình hải quan sẽ phải thông quan. Khi doanh nghiệp muốn xuất hoặc nhập một lô hàng sẽ phải nhập các dữ liệu cần thiết của thủ tục khai hải quan thông qua cổng điện tử của Hà Giang, lựa chọn phần Hải quan Thanh Thuỷ. Ứng dụng CNTT, nối mạng Internet, mọi thông tin hoạt động của Hải quan Thanh Thuỷ đều được chuyển về máy chủ của Cục Hải quan trong ngày.

Nhiều tiện ích là vậy song với Hà Giang, do vấn đề đường truyền còn hạn chế nên từ đầu năm 2008 mới đạt được 30% của trị giá hàng hoá xuất nhập khẩu. Năm 2009 phấn đấu cố gắng đạt tới 50-60% trị giá hàng hoá. So với các cửa khẩu khác trong tỉnh, Thanh Thuỷ là cửa khẩu có số lượng khai hải quan lớn nhất. Công tác khai báo hải quan từ xa cũng mới chỉ dành cho các doanh nghiệp ở địa phương khác có hàng hoá chuyển qua cửa khẩu Thanh Thuỷ.

Thêm vào đó là vấn đề năng lực, trình độ. Đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Thanh Thuỷ thừa nhân, Hải quan Hà Giang nói chung và Hải quan Cửa khẩu Thanh Thuỷ nói riêng còn phải cố gắng nhiều trong việc ứng dụng CNTT nhất là công tác nâng cao trình độ tin học. Để cạnh tranh, thu hút các doanh nghiệp, không có cách nào hiệu quả hơn là cải tiến các quy trình làm việc trong đó ứng dụng mạnh CNTT và cải cách thủ tục hành chính.