Xây dựng hồ chứa nước ở vùng cao

(HGĐT)- Với điều kiện đặc thù, 4 huyện vùng cao núi đá phía Bắc gồm: Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc thường xuyên thiếu nước về mùa khô. 

Những năm gần đây, Đảng, Nhà nước đã có nhiều giải pháp nhằm tạo nguồn nước cho người dân như khoan thăm dò, khai thác nước ngầm, xây bể chứa nước, công trình cấp nước hoặc xây dựng hồ chứa nước mưa để tích trữ nước dùng trong mùa khô. Giải pháp này bước đầu đã mang lại hiệu quả khả quan, giải quyết được phần nào những khó khăn trước mắt nhưng chưa khắc phục được tình trạng khan hiếm nước. Từ năm 1996 - 2005, Nhà nước đã đầu tư khoảng 165 tỷ đồng xây dựng hệ thống cung cấp nước sinh hoạt cho người dân. Hiện tại, 4 huyện vùng cao có 139 công trình, hệ thống cấp nước tự chảy và 23.895 bể, lu chứa nước công cộng, gia đình. Tuy nhiên, với dân số của 4 huyện vùng cao hiện có trên 232,4 nghìn người thì số người được hưởng lợi từ những công trình cấp nước mới chỉ đạt trên 42%.

Một trong những giải pháp được đánh giá có tính khả thi cao đó là xây dựng hồ chứa nước bằng cách lợi dụng địa hình và mặt nước xuất lộ, nước ngầm. Xuất phát từ hiện tượng mưa nhiều ở những tháng mùa hè và địa hình vùng cao có nhiều thung lũng nên rất thuận lợi để xây dựng hồ chứa tích nước mưa. Trước đó, năm 2002, Viện Địa chất đã nghiên cứu, xây dựng thí điểm công trình hồ chứa nước Xà Phìn (Đồng Văn). Hồ có dung tích chứa 3.000 m3 dùng tích trữ nước từ các mạch nước phát lộ trong mùa mưa ở xung quanh khu vực. Hồ chứa nước này đã phát huy tốt khả năng tích trữ nước, cung cấp ổn định nước cho dân cư quanh khu vực. Năm 2006, hồ chứa nước Tả Lủng (Mèo Vạc) được hoàn thành với dung tích chứa lên tới 30.000 m3, đã cung cấp nước cho dân cư cả vùng rộng lớn. Từ những mô hình thí điểm đầu tiên cho thấy việc xây dựng hồ chứa nước ở 4 huyện vùng cao là rất cần thiết và có hiệu quả cao.

Trong chuyến lên thăm, làm việc tại Hà Giang đầu năm 2007, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đồng ý cho tỉnh xây dựng 30 hồ chứa nước ở 4 huyện vùng cao. Thực hiện chủ trương này, từ tháng 3.2007, đoàn công tác của tỉnh đã tiến hành khảo sát các điểm đầu tư xây dựng hồ chứa. Kết quả khảo sát tại những nơi đang thiếu nước trầm trọng của 4 huyện đã đi đến thống nhất: Xây dựng tại huyện Quản Bạ 3 hồ, cấp nước cho 8.300 người thuộc 2 xã Bát Đại Sơn và Cán Tỷ; huyện Yên Minh xây dựng 8 hồ, cấp nước cho 14.000 người thuộc các xã Thắng Mố, Đường Thượng, Phú Lũng, Lũng Hồ, Sủng Tráng, Sủng Thài, Ngam La và Mậu Duệ; huyện Đồng Văn xây dựng 10 hồ, cấp nước cho gần 19.000 người thuộc các xã Vần Chải, Lũng Thầu, Tả Phìn, Tả Lủng, Thài Phìn Tủng, Xà Phìn, Sủng Trái, Lũng Phìn, Hố Quáng Phìn và Tả Lủng; huyện Mèo Vạc xây 9 hồ, cấp nước cho trên 15,6 nghìn người thuộc các xã Khau Vai, Cán Chu Phìn, Sủng Máng, Lũng Chinh, Sủng Trà, Giàng Chu Phìn và trung tâm huyện. Các hồ có dung tích từ 2.000 - 150.000 m3. Tổng nguồn vốn xây dựng 30 hồ chứa nước trên 137,327 tỷ đồng. Căn cứ vào nhu cầu thực tế và khả năng vốn, năm 2007 bố trí ưu tiên xây dựng tại Đồng Văn, Mèo Vạc 10 hồ, năm 2008 xây dựng tiếp 20 hồ còn lại. Hiện nay, BQL Dự án hồ chứa nước sinh hoạt 4 huyện vùng cao đang triển khai mở thầu xây dựng 10 hồ theo kế hoạch năm 2007. Các gói thầu như HC1 - hồ chứa nước sinh hoạt Sủng Nhì B, xã Sủng Máng (Mèo Vạc); HC2 - hồ chứa nước sinh hoạt Há Búa Đa, xã Thài Phìn Tủng (Đồng Văn); HC6 - hồ chứa nước Lủng Phủa, xã Lũng Chinh (Mèo Vạc)…đã được mở thầu. Các nhà thầu cam kết thi công trong thời gian hơn 1 năm sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Các hồ chứa nước được xây dựng sẽ làm thay đổi cuộc sống của người dân 4 huyện vùng cao, giải quyết được một phần tình trạng thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô, qua đó thúc đẩy KT - XH phát triển. Các hồ chứa nước cũng góp phần làm thay đổi cảnh quan môi trường của khu vực, tạo điều kiện phát triển du lịch trong vùng. 30 hồ chứa nước được xây dựng sẽ chủ động cấp nước cho 56.823 người và các đơn vị trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, chợ, cơ quan hành chính trên địa bàn với mục tiêu bình quân 50 lít nước/người/ngày đêm vào những mùa khô.