Sự tham gia của Việt Nam ở ASEAN: Nguồn lực nhỏ, đóng góp lớn

Sự đóng góp của Việt Nam trong ASEAN thể hiện qua việc vai trò và vị thế của Việt Nam trong khu vực càng ngày càng tăng lên

Năm 2017, ASEAN tròn 50 tuổi. Nửa thế kỷ qua, vượt qua những rào cản về thế chế chính trị, văn hóa, tôn giáo, ngôn ngữ, khoảng cách về phát triển..., ASEAN đã đạt được những thành tựu ấn tượng, trở thành cộng đồng chung ASEAN vào cuối năm 2015.

Trong sự phát triển chung đó của ASEAN, Việt Nam được đánh giá là một trong những thành viên tích cực nhất, đóng góp chủ động vào các hoạt động chung của khu vực.

Trong 22 năm gia nhập ASEAN, Việt Nam đã có những ảnh hưởng nhất định đến cấu trúc thống nhất của ASEAN cũng như duy trì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực, xây dựng thành công một cộng đồng chung và hướng đến Tầm nhìn ASEAN xa hơn nữa. 

Vào những năm 1990 của thế kỷ XX, trong bối cảnh Việt Nam vừa có những bước chuyển mình lớn trong chính sách mở cửa thì việc gia nhập vào Hiệp Hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã trở thành một chủ trương lớn, có ý nghĩa quan trọng trong đường lối đối ngoại và thúc đẩy hội nhập khu vực cũng như quốc tế.

Đặc biệt, với việc trở thành thành viên của ASEAN đã giúp Việt Nam phá vỡ sự cô lập về mặt chính trị, cũng như các chính sách bao vây cấm vận về kinh tế kéo dài suốt 2 thập kỷ, giúp Việt Nam  bước những bước đi đầu tiên trong quá trình hội nhập toàn cầu.
 

Nhìn nhận những bước đi ngoại giao chuẩn bị hội nhập ASEAN vào thời điểm đó, nguyên Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Mạnh Cầm nhớ lại: “Trước đó, các nước ở khu vực chia thành 2 khối đối lập nhau do vấn đề Campuchia. Ngay sau khi vấn đề Campuchia được giải quyết, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng của chúng ta đã dẫn đầu phái đoàn chính phủ đi thăm các nước ASEAN để phục hồi lại quan hệ giữa nước ta với các nước đó, đồng thời giới thiệu đường lối đối ngoại mới của chúng ta. Đó là đường lối độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa được các nước ở khu vực hoan nghênh. Từ đó các nước trong khu vực đặt vấn đề sẵn sàng hợp tác, thúc đẩy hợp tác với Việt Nam”.

Khi ASEAN đánh dấu chặng đường 50 năm với những thành công vượt qua ngoài mong đợi, trở thành một cộng đồng chung với 640 triệu dân, GDP hàng năm đạt khoảng 2.400 tỷ USD thì Việt Nam đã là một mắt xích quan trọng, thúc đẩy sự hợp tác nhiều mặt, từ chính trị, an ninh, kinh tế đến xã hội, con người trong khu vực.  

Ngay sau khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã tích cực thúc đẩy ASEAN kết nạp các nước Campuchia, Lào và Myanmar mặc dù phải đối mặt với không ít lực cản. Việt Nam đã trở thành cây cầu nối Đông Nam Á lục địa với Đông Nam Á hải đảo, để đến năm 1999, giấc mơ về một đại gia đình ASEAN gồm 10 quốc gia thành viên đã trở thành hiện thực. Bỏ lại sau lưng quá khứ đối đầu và nghi kỵ, Việt Nam đã cùng ASEAN chứng minh rằng tương lai của khu vực sẽ được định hình tốt hơn bằng con đường hội nhập, đối thoại và hợp tác.

Về mặt chiến lược, việc cùng các nước thành viên chủ động “lái” ASEAN đi đúng hướng là đóng góp lớn nhất của Việt Nam. Ở đây có thể kể đến dấu ấn Việt Nam trong các văn kiện quan trọng của Hiệp hội như Tầm nhìn 2020 và các kế hoạch triển khai Tầm nhìn, Tuyên bố hòa hợp ASEAN 2, Hiến chương ASEAN, Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015) cùng các Kế hoạch triển khai trên từng trụ cột Cộng đồng, Kế hoạch công tác về Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) về thu hẹp khoảng cách phát triển, Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC)…

Hiện nay, Việt Nam cũng là thành viên tích cực tham gia xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, với mục tiêu làm cho liên kết ASEAN sâu rộng hơn, hoạt động trên cơ sở pháp luật và lấy người dân làm trung tâm. 

Đánh giá về những đóng góp và vai trò của Việt Nam trong quá trình phát triển và hợp tác của ASEAN, cựu Đại sứ Singapore tại Việt Nam, ông Teck Hean nhận định: “Việt Nam là một trong những thành viên rất quan trọng của ASEAN, có những đóng góp rất tích cực vào sự phát triển chung của Hiệp hội. Việt Nam là một quốc gia năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh so với nhiều nước trong khu vực. Chính sự phát triển đó đã giúp Việt Nam nâng cao vị thế trên trường khu vực và quốc tế. Điều đó cũng để chúng ta hiểu rằng, Cộng đồng ASEAN không thể hình thành và phát triển toàn diện nếu không có Việt Nam”.

Từ một nước đến sau trong sân chơi ASEAN, nhưng Việt Nam lại đang trở thành một trong những quốc gia đi đầu đóng góp vào sự phát triển của Hiệp hội. Chỉ 3 năm sau khi gia nhập, Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị cấp cao ASEAN 6. Chương trình Hành động Hà Nội được thông qua giúp ASEAN duy trì được sự hợp tác, củng cố vị thế ở thời điểm khó khăn do cuộc khủng hoảng Tài chính năm 1997 – 1998 gây ra.

Đặc biệt, Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2010 với những kết quả thực chất, góp phần thúc đẩy “văn hóa thực thi” và cụ thể hoá một bước quan trọng mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, nâng cao vai trò, vị thế quốc.

Theo Cổng thông tin Asean Viẹt Nam