Tháng Giêng miền đá

BHG - Tháng Giêng, trời vùng cao vẫn vương đậm những cơn gió lạnh cuối Đông. Sương mờ phủ lên từng vách đá tai mèo, khiến cả cao nguyên như chìm trong giấc ngủ chập chờn của đất trời. Nhưng đâu đó, hơi thở của mùa Xuân đã len lỏi qua những nhành đào nở muộn, những vạt cải vàng miên man triền núi. Xuân trên Cao nguyên đá không quá rực rỡ nhưng mang vẻ đẹp mộc mạc, bình yên, dung dị đến nao lòng.

Trên những nẻo đường uốn lượn theo vách đá, đồng bào người Mông, người Lô Lô, người Pu Péo… đã bắt đầu nhộn nhịp lên nương, bắt đầu một năm mới với hy vọng về một vụ mùa bội thu. Đối với họ, lao động không chỉ là kế sinh nhai mà còn là một phần không thể thiếu của cuộc sống. Mỗi sớm mai, khi nắng chưa kịp hong khô lớp sương trên mái đá, từng tốp người đã gùi quẩy tấu hạt giống để gieo mầm cho một mùa vụ tươi xanh.

Một góc trên Cao nguyên đá Đồng Văn

Cao nguyên đá Đồng Văn nổi tiếng với địa hình khắc nghiệt, đất canh tác ít ỏi, chỉ có những mảnh nương bậc thang nhỏ bé chen chúc giữa vách đá sừng sững. Nhưng chính nơi đây, con người đã biết cách thích nghi, biết cách “cõng đất” lên núi, tận dụng từng thớ đất mỏng manh để gieo trồng. Xuân đến cũng là lúc người dân bắt đầu vụ ngô mới. Ngô – loại cây trồng gắn bó với đồng bào miền đá từ bao đời nay luôn là nguồn lương thực chính của người dân nơi đây. Họ cuốc từng hốc đất, gieo từng hạt giống với niềm tin vào một năm mới ấm no.

Ngoài ngô, bà con cũng trồng thêm các loại rau, đậu và chăn nuôi gia súc. Tiếng mõ trâu bò, tiếng cười nói râm ran của những người nông dân hòa quyện với tiếng gió vi vút, tiếng khèn văng vẳng len qua những dãy núi đá tạo thành một bản nhạc Xuân độc đáo chỉ có ở Cao nguyên đá Đồng Văn.

Không khí sản xuất ở đây không hối hả, vội vàng mà chậm rãi, nhịp nhàng như chính cách mà người dân sống cùng thiên nhiên bao đời nay. Người ta tin rằng, tháng Giêng là thời điểm trời đất giao hòa, gieo trồng vào thời gian này sẽ cho cây cối khỏe mạnh, vụ mùa thuận lợi. Những cụ già ngồi bên bếp lửa nhẩn nha kể lại kinh nghiệm sản xuất, truyền dạy lại cho con cháu. Đám trẻ con chạy chân trần trên những con đường đá, mắt trong veo háo hức nhìn người lớn làm nương, trong lòng cũng mong đến ngày được cầm cuốc cùng cha mẹ gieo trồng.

Tháng Giêng ở miền đá không chỉ là tháng của sản xuất mà còn là tháng của lễ hội, của những phiên chợ Xuân rộn ràng sắc màu. Những ngày chợ phiên, người ta kéo về từ khắp các thôn bản, mang theo những sản vật đầu năm để trao đổi, bán mua. Tiếng khèn réo rắt vang lên trong gió Xuân, tiếng gọi bạn tình quyện với mùi rượu ngô nồng đượm, làm cho lòng người thêm rạo rực. Ai ai cũng khoác lên mình những bộ váy áo đẹp nhất, những chiếc khăn thổ cẩm rực rỡ như để chào đón một năm mới đầy hy vọng.

Cái đẹp Cao nguyên đá tháng Giêng không chỉ nằm ở cảnh sắc thiên nhiên mà còn ở con người, ở tinh thần lao động và sự gắn bó với đất đai. Dẫu cho thiên nhiên khắc nghiệt, dẫu cho đất đai cằn cỗi, nhưng người dân nơi đây vẫn kiên cường, vẫn tin vào những mùa vàng phía trước. Họ sống và làm việc với tất cả niềm yêu thương dành cho mảnh đất quê hương, như cây ngô bám rễ trên từng phiến đá, vững vàng trước gió sương.

Tháng Giêng rồi cũng sẽ trôi qua, nhường chỗ cho những tháng ngày nắng ấm, cho những ruộng ngô xanh tốt dần lên, cho những giấc mơ về một vụ mùa no đủ. Nhưng trong tâm hồn mỗi người, tháng Giêng mãi mãi là khởi đầu tươi mới, là niềm tin và hy vọng, là những ngày đẹp nhất của một năm dài.

Tản văn: Lầu Súa Giàng