Hội đồng Bảo an đồng thuận cảnh báo Xy-ri

Nga và Trung Quốc đã cùng với các thành viên khác của HĐBA LHQ nhất trí thông qua một kế hoạch hòa bình do cựu Tổng thư ký LHQ Cô-phi An-nan (Kofi Annan) đề xuất.

Đây là lần đầu tiên Nga và Trung Quốc đứng về phía phương Tây trong vấn đề Xy-ri và nó được coi là một đòn giáng mạnh vào Tổng thống Xy-ri, An Át-xát (al-Assad).

Ngày 21-3, HĐBA LHQ đã ra Tuyên bố của Chủ tịch yêu cầu Xy-ri lập tức thực thi kế hoạch hòa bình của Đặc phái viên chung giữa LHQ và Liên đoàn A-rập (AL) Cô-phi An-nan, đồng thời để ngỏ khả năng về một hành động của cộng đồng quốc tế nhằm vào nước này. Động thái trên diễn ra sau khi Nga và Trung Quốc ký ủng hộ văn bản do phương Tây soạn thảo, hối thúc Tổng thống An Át-xát chấm dứt các cuộc xung đột bạo lực, tiến hành đàm phán chính trị và cải thiện vấn đề nhân đạo. Tuyên bố nêu rõ, HĐBA LHQ kêu gọi Chính phủ Xy-ri và các lực lượng chống đối hợp tác với Đặc phái viên LHQ nhằm chấm dứt khủng hoảng tại Xy-ri, cũng như thực thi "đầy đủ và ngay lập tức" đề xuất ban đầu về giải pháp hòa bình của ông An-nan. Tổ chức đa phương lớn nhất thế giới đồng thời cho biết sẽ cân nhắc các biện pháp tiếp theo "một cách thỏa đáng".

Ngoại trưởng Anh (bên trái) đọc Tuyên bố của Chủ tịch về Xy-ri tại cuộc họp của HĐBA ngày 21-3. Ảnh: Roi-tơ

Tuyên bố của Chủ tịch HĐBA LHQ ủng hộ ông An-nan và kế hoạch sáu điểm do phái viên này đề xuất trong các cuộc hội đàm ở Đa-mát hồi đầu tháng. Văn kiện này còn nhấn mạnh, HĐBA sẽ cân nhắc "các bước tiếp theo" nếu Tổng thống Át-xát không thực thi kế hoạch của Đặc phái viên An-nan. Một phái đoàn của ông An-nan sẽ có mặt ở Đa-mát để xem xét, đánh giá khả năng thực hiện tiến trình hòa bình ở Xy-ri. Kế hoạch hòa bình do ông An-nan đề xuất bao gồm các nội dung chính: Chấm dứt bạo lực tại Xy-ri, thực hiện viện trợ nhân đạo, phóng thích những người bị giam giữ liên quan tới các vụ biểu tình và rút lực lượng an ninh khỏi các thành phố diễn ra nhiều cuộc biểu tình phản đối chính phủ.

Sau khi HĐBA LHQ ra Tuyên bố của Chủ tịch về tình hình Xy-ri, nhiều nước đã hoan nghênh quyết định này.

Tổng thư ký LHQ Ban Ki Mun (Ban Ki-moon) cho biết, tuyên bố trên đã phát đi thông điệp rõ ràng và thống nhất của HĐBA về tình hình Xy-ri, qua đó thể hiện sự ủng hộ hoàn toàn đối với nỗ lực hòa bình của ông Cô-phi An-nan.

Đại sứ thường trực của Trung Quốc tại LHQ Lý Bảo Đông cũng đánh giá tuyên bố này là bước đi tích cực hướng tới một thỏa thuận chính trị, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ các nỗ lực trung gian của ông An-nan và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động hòa giải. Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton) cũng hoan nghênh tuyên bố và cảnh báo Tổng thống Át-xát sẽ phải đối mặt với "sức ép và sự cô lập hơn nữa" nếu không thực hiện ngay kế hoạch hòa bình. Trong khi đó, Đại sứ Anh tại LHQ Mác Lai-ôn Gren (Mark Lyall Grant) kêu gọi: "Tuyên bố vừa được thông qua là một thông điệp cứng rắn gửi đến chính phủ Xy-ri và các phe nhóm khác trong nước này, trong đó yêu cầu họ phải trả lời nhanh chóng và ngay lập tức đối với kế hoạch 6 điểm".

Theo các nhà phân tích, tuyên bố của Chủ tịch HĐBA LHQ mang ít sức nặng hơn so với một nghị quyết chính thức, song cũng đã thể hiện được quan điểm đồng thuận của các nước, bao gồm cả của Nga và Trung Quốc, trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng kéo dài hơn một năm qua ở Xy-ri. Tuy nhiên, phải nhìn nhận rõ rằng, việc Nga, Trung Quốc ủng hộ tuyên bố không hề đi ngược với lập trường mà hai nước này vẫn giữ lâu nay trong vấn đề Xy-ri. Theo lời Ngoại trưởng Nga La-vrốp cho biết, Nga ủng hộ Tuyên bố của Chủ tịch của HĐBA là vì “văn bản đó không chứa bất kỳ tối hậu thư, lời đe dọa hay nhấn mạnh nào về việc ai là người có lỗi trong cuộc khủng hoảng ở Xy-ri” như các nghị quyết trước đây.

Sau khi tuyên bố của HĐBA được đưa ra, căng thẳng tại Xy-ri vẫn không ngừng gia tăng.