Bước khởi đầu giải quyết khủng hoảng ở Xy-ri

Mặc dù lên tiếng hoan nghênh, song các nước phương Tây vẫn tỏ ra thận trọng trước việc Tổng thống Xy-ri An Át-xát (al-Assad) chấp thuận đề xuất của đặc phái viên LHQ và Liên đoàn A-rập (AL) Cô-phi An-nan (Kofi Annan) nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng kéo dài hơn một năm qua tại Xy-ri.

Cựu Tổng thư ký LHQ C.An-nan cho biết, Xy-ri đã nhất trí đối với kế hoạch ngừng bắn, nhưng một số chi tiết áp dụng vẫn cần phải làm rõ. Ông Cô-phi An-nan, hiện đang thăm Bắc Kinh, đánh giá: "Đây là một bước quan trọng ban đầu, có thể giúp chấm dứt bạo lực và đổ máu, cung cấp viện trợ cho các nạn nhân và tạo một môi trường thuận lợi cho đối thoại chính trị đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân Xy-ri". Tuy nhiên, ông khẳng định việc thực thi kế hoạch sáu điểm "là chìa khóa dẫn tới hòa bình," không chỉ đối với nhân dân Xy-ri mà đối với toàn khu vực và cộng đồng quốc tế. Ông An-nan đã gửi thư cho Tổng thống Át-xát, đề nghị Đa-mát "sớm biến kế hoạch hòa bình này thành hiện thực".

Tổng thống Át-xát (người bắt tay) đến thăm quận Ba-ba Am của thành phố Hôm-xơ. Ảnh: AP

Theo kế hoạch, ông An-nan sẽ tham gia các cuộc tham vấn của HĐBA LHQ vào ngày 2-4 tới, qua cầu truyền hình. Đặc phái viên của LHQ về Xy-ri đã có chuyến công du 2 ngày tới Trung Quốc sau khi có chuyến đi tương tự tới Mát-xcơ-va, nhằm thuyết phục Nga và Trung Quốc ủng hộ kế hoạch hòa bình của ông. Tại Bắc Kinh, ông An-nan cho biết, Trung Quốc đã bày tỏ "sự ủng hộ hoàn toàn" đối với sứ mệnh của ông. Trong khi đó,  Đại sứ Ma-rốc tại LHQ Mô-ha-mét Lu-lích-ki (Mohammed Loulichki), đại diện của AL tại LHQ, bày tỏ hy vọng "đây sẽ là sự khởi đầu của một động lực đem lại tin tốt lành cho HĐBA".

Các nước phương Tây vẫn tỏ thái độ hoài nghi với Xy-ri. Trong phản ứng của mình, Mỹ kêu gọi Xy-ri "sớm biến lời nói thành hành động" như ngừng các cuộc giao tranh. Người phát ngôn Nhà Trắng Vích-to-ri-a Nu-lan (Victoria Nuland) đánh giá quyết định của chính quyền Xy-ri là "một bước tiến quan trọng", song phải được chứng minh bằng hành động. Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton) khẳng định: "Chúng tôi sẽ đánh giá mức độ chân thành và nghiêm túc của ông Át-xát dựa trên những gì ông làm, không phải những gì ông nói".

Tại Luân Đôn, Ngoại trưởng Anh Uy-li-am Ha-gơ (William Hague) đánh giá việc ông Át-xát chấp nhận kế hoạch hòa bình là "một bước quan trọng đầu tiên" hướng tới việc chấm dứt bạo lực, song cho rằng, việc này phải được thực hiện "một cách chân thành và nghiêm túc". Đại sứ Đức tại LHQ Pê-tơ Uýt-tích (Peter Wittig) cũng thận trọng khi nhấn mạnh hành động cụ thể của Xy-ri sẽ chứng minh cho thiện chí của họ. 

Trong một diễn biến khác, các nước AL ngày 28-3 đã soạn thảo một nghị quyết về Xy-ri để trình Hội nghị thượng đỉnh AL tại Bát-đa (I-rắc) ngày hôm nay (29-3), trong đó kêu gọi phe đối lập thống nhất lực lượng và chuẩn bị tham gia cuộc đối thoại với chính quyền để đáp ứng nguyện vọng của nhân dân Xy-ri. Được biết, phe đối lập ở Xy-ri đã nhất trí quy về một đầu mối. Trong một cuộc họp kín được tổ chức tại I-xtan-bun ngày 27-3, các đại diện của 25 phe phái đối lập ở Xy-ri đã nhất trí chọn Hội đồng Dân tộc Xy-ri (SNC) làm "đại diện chính thức". Tuy nhiên, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Xy-ri J.Mắc-đi-xi (J.Makdissi) ngày 28-3 tuyên bố, Đa-mát  sẽ không hợp tác với bất cứ sáng kiến nào của AL ở mọi cấp độ.

Liên quan đến hội nghị "Những người bạn của Xy-ri" lần thứ hai ở Thổ Nhĩ Kỳ, Nga đã thông báo không tham dự, giống như hội nghị đầu tiên hồi tháng 2 ở Tuy-ni-di. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Mát-xcơ-va cho rằng, cuộc gặp này chỉ nhằm tạo điều kiện cho sự can thiệp từ bên ngoài vào công việc nội bộ của Xy-ri. Trước đó, Tổng thống Nga Mét-vê-đép (Medvedev) cho rằng, việc kêu gọi ông An Át-xát từ chức là "thiển cận".