Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống

BHG - Phát huy vai trò người có uy tín (NCUT), già làng, trưởng bản trong tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025” theo Quyết định 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; qua 4 năm, huyện Quang Bình đã từng bước ngăn chặn, đẩy lùi vấn nạn tảo hôn và kết hôn cận huyết; từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, giảm gánh nặng cho xã hội.

Người có uy tín Hoàng Duyến Kình, thôn Tân Tiến, xã Tiên Nguyên tuyên truyền, vận động người dân nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết.

Huyện Quang Bình có 14.218 hộ, trên 60.000 khẩu; đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), chiếm 92,38%. Với đặc điểm nhiều dân tộc cùng sinh sống ở những khu vực vùng sâu, vùng xa; điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí và nhận thức không đồng đều nên vẫn xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Đặc biệt, do tập tục, đồng bào Mông có tỷ lệ nam, nữ tảo hôn sớm nhất. Qua rà soát, năm 2016 – 2018, trong 2.449 cặp kết hôn thì có 36 cặp tảo hôn, chiếm 1,47%.

Trước thực trạng trên, năm 2017, UBND huyện Quang Bình đã triển khai mô hình thí điểm “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS” tại xã Tiên Nguyên - địa bàn đặc biệt khó khăn, chủ yếu là dân tộc Dao, Tày, Mông sinh sống. Đáng nói hơn, 12/13 thôn chưa có điện lưới quốc gia, khả năng tiếp cận thông tin của người dân còn chậm. Toàn xã có 1.013 hộ, 4.800 khẩu; xác định việc xóa bỏ tảo hôn, hôn nhân cận huyết là chiến dịch lâu dài nhằm thay đổi nhận thức, tư tưởng của người dân; nên rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Ngoài vai trò của đội ngũ cán bộ, các tổ chức hội, đoàn thể; địa phương lấy nòng cốt là những NCUT, già làng, trưởng bản để đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân bỏ những hủ tục; đồng thời chấp hành nghiêm các quy ước, hương ước của thôn, bản, dòng họ trong việc cưới.

Cán bộ Trạm Y tế xã Vĩ Thượng kiểm tra sức khỏe phụ nữ mang thai.

Ông Hoàng Duyến Kình, NCUT thôn Tân Tiến cho biết: Bản thân sinh ra, lớn lên và trải qua nhiều vị trí công tác của xã Tiên Nguyên; sau khi về nghỉ hưu, tôi được bà con tín nhiệm bầu làm NCUT và Trưởng dòng họ Hoàng Văn tự quản về an ninh trật tự. Đã từng là cán bộ, nên tôi dễ nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con để tìm phương pháp tuyên truyền, giải thích cho người dân hiểu về những lợi ích tích cực khi không tảo hôn, kết hôn cận huyết. Muốn gây dựng được lòng tin của nhân dân, những người trong dòng họ, gia đình phải gương mẫu thực hiện trước; NCUT không tham dự đám cưới nếu gia đình nào cố tình tổ chức cưới cho con trước tuổi kết hôn; đồng thời, gia đình đó sẽ bị phạt từ 5 - 10 triệu đồng theo quy định của từng thôn. Với sự cam kết chặt chẽ, từ năm 2017 đến nay, thôn Tân Tiến không có người sinh con thứ 3, không có tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Với sự quyết tâm, đồng lòng; người dân trong thôn đang ngày một nỗ lực phấn đấu để trở thành địa bàn đầu tiên của xã về đích xây dựng Nông thôn mới vào cuối năm 2019.

Chị Đặng Mùi Nhép, dân tộc Dao bày tỏ: “Mỗi buổi họp thôn, ông Kình đều nhắc nhở chúng tôi thực hiện tốt các quy định pháp luật về dân số, kế hoạch hóa gia đình; nên những quan niệm lạc hậu từng ăn sâu, bám rễ trong tư duy nay không còn. Nhà tôi sinh được 2 con, các cháu đang trong độ tuổi đến trường; tôi cũng thường xuyên chia sẻ, định hướng cho con cố gắng học tập, biết tự bảo vệ mình ở tuổi vị thành niên và phải từ đủ 18 tuổi trở lên mới được lấy chồng. Nhờ nhận thức đúng, các con luôn chăm ngoan, học giỏi, vợ chồng tôi yên tâm làm kinh tế. Ngoài chăn nuôi, trồng chè và trồng rừng; gia đình còn trồng thêm cây ăn quả để tạo nguồn thu nhập ổn định cuộc sống và có điều kiện nuôi dạy các con”.

Thực tế chứng minh, thời điểm năm 2011 - 2016, xã Tiên Nguyên có 66 cặp tảo hôn; nhưng hiện nay, xã không còn trường hợp nào tảo hôn, kết hôn cận huyết. Mặc dù vẫn còn những khó khăn nhất định, song để tiếp tục thực hiện hiệu quả Quyết định 498 của Thủ tướng Chính phủ; các xã, thị trấn cần đổi mới phương pháp tuyên truyền, giáo dục về hôn nhân và gia đình; tập trung mạnh vào đối tượng phụ nữ, vị thành niên, thanh niên và những vùng nguy cơ cao về tảo hôn, kết hôn cận huyết. Bên cạnh việc kết hợp công tác kiểm tra, đánh giá, xử lý vi phạm gắn với thi đua khen thưởng; huyện Quang Bình cần định hướng và nhân rộng các mô hình hay, sáng tạo trong tuyên truyền, vận động phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Bài, ảnh: MỘC LAN