Giải pháp chống ngập úng khi thủy điện xả lũ

BHG - Ngày 26.7.2018, UBND tỉnh có Quyết định 1599, ban hành Quy chế phối hợp cung cấp thông tin và vận hành đón, xả lũ đối với nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Miện, sông Lô. Những nội dung trong quy chế được xem là giải pháp căn cơ, khắc phục tình trạng ngập úng cục bộ ở một số cụm dân cư trên địa bàn thành phố Hà Giang và phía hạ lưu sông Lô.

Lưu lượng nước trên sông Lô được điều tiết hợp lý, khắc phục được tình trạng ngập úng trên địa bàn thành phố Hà Giang.

Trong mấy năm trở lại đây, mỗi khi đến mùa mưa, nhiều cụm dân cư thường xuyên bị đe dọa ngập úng sau những trận mưa lớn kéo dài, nhất là khu vực thành phố Hà Giang, gây thiệt hại, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Đỉnh điểm là trong đợt mưa lũ từ 23 – 26.6 vừa qua; mưa lớn gây ngập úng cục bộ từ 1 – 2 m ở một số cụm dân cư phường Minh Khai, Ngọc Hà, Quang Trung (thành phố Hà Giang) và một số địa phương của huyện Vị Xuyên…

Theo nhận định của người dân và một số chuyên gia, nguyên nhân gây nên ngập úng cục bộ trong những năm gần đây một phần do hệ thống thủy điện bậc thang trên sông Miện, sông Lô vận hành quy trình đón, xả lũ chưa có sự thông báo, phối hợp nhịp nhàng. Thượng lưu xả nhưng hạ lưu không xả hoặc xả chậm, khiến nước sông ở một số vùng lòng hồ thủy điện dâng cao, kết hợp với lượng mưa lớn khiến nước tiêu, thoát không kịp. Cùng với đó, nhiều đoạn sông Lô, sông Miện bị lấn chiếm, đổ đất, đá thải, xây dựng các công trình trái phép gây thắt dòng chảy, nước ùn ứ khiến úng ngập cục bộ một số vị trí trũng, thấp.

Trước tình hình trên, ngay khi kết thúc đợt mưa lũ cuối tháng 6, Bí thư Tỉnh ủy Triệu Tài Vinh đã làm việc với Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, nghe báo cáo thiệt hại, tìm giải pháp khắc phục. Bí thư Tỉnh ủy chỉ đạo, cần tổ chức gặp mặt các chủ đầu tư, Giám đốc các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh, nhất là các nhà máy thủy điện trên sông Lô, sông Miện để thống nhất phương án đón, xả lũ, vận hành nhà máy khi có dự báo xảy ra mưa lớn. Thực hiện chỉ đạo của Bí thư Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã xây dựng, ban hành Quy chế phối hợp cung cấp thông tin, vận hành đón, xả lũ đối với các nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Miện, sông Lô và tổ chức Hội nghị bàn giải pháp tăng cường công tác quản lý các công trình thủy điện. Tại hội nghị, lãnh đạo một số sở, ngành chức năng và chủ đầu tư các nhà máy thủy điện trên sông Miện, sông Lô đã ký cam kết thực hiện quy chế phối hợp.

Những nội dung trong Quy chế như: Khi Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, Đài Khí tượng thủy văn tỉnh và Công điện của cấp có thẩm quyền về cảnh báo thiên tai (mưa, bão, lũ ống, lũ quét…) có khả năng xuất hiện trên địa bàn tỉnh, trước 12 giờ khi xuất hiện mưa lớn, các hồ thủy điện phải thực hiện biện pháp hạ thấp mực nước hồ bằng hoặc thấp hơn cao trình mực nước chết để thực hiện đón lũ. Nếu dự báo lưu lượng nước đến hồ trong 24 giờ tới có khả năng vượt ngưỡng gây lũ thì vận hành xả nước đón lũ bằng lượng nước đến hồ và hạ dần nước hồ xuống bằng hoặc thấp hơn mực nước chết theo quy định… Đồng thời, các đơn vị quản lý, vận hành nhà máy thủy điện phải phối hợp chặt chẽ trong công tác vận hành, điều tiết hồ chứa hợp lý, thường xuyên duy trì thông tin liên lạc về chế độ vận hành xả nước của các nhà máy; duy trì báo cáo thông tin theo quy định về Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh và các huyện, thành phố, các ngành chức năng liên quan… Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng chỉ đạo xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm lấn chiếm hành lang sông, suối, tiến hành cưỡng chế nếu cần thiết…

Từ khi có quy chế phối hợp cho thấy, những trận mưa lớn kéo dài trong tháng 7, 8 vừa qua mực nước sông Lô, sông Miện được điều tiết lưu lượng nước hợp lý, không còn tình trạng nước dâng đột biến, gây ngập úng các cụm dân cư trên địa bàn thành phố. Đa phần các hộ dân thành phố Hà Giang bày tỏ: Nếu các đơn vị quản lý, vận hành nhà máy thủy điện thực hiện đúng quy chế phối hợp, chúng tôi có thể yên tâm và ngủ ngon giấc mỗi khi có cảnh báo mưa lũ xảy ra.

Bài, ảnh: Duy Tuấn