Nói chuyện... "cắt, gọt"

(Xuân 2016) - Khi Tết đến, Xuân về, đối với nhiều gia đình, ngoài việc trang hoàng nhà cửa đón Tết, có lẽ một tờ báo Xuân là thứ không thể thiếu. Với hình thức, nội dung đậm chất Xuân, tờ báo tạm ngưng những dòng thông tin thời sự tất bật hàng ngày để mang đến cho độc giả những thông tin vui, nhẹ nhàng, những thành quả của một năm phấn đấu..., làm cho tâm hồn người đọc thêm phấn chấn những ngày Xuân.

Các “tay thợ” sành nghề “cắt, gọt” được Ban biên tập Báo Hà Giang huy động cho số Báo Xuân 2016. Ảnh: HIẾN CHƯƠNG

Cũng khi Tết đến, Xuân về, những tay thợ “cắt, gọt” trong các tòa soạn báo lại được dịp “toét mắt”, “xanh mặt”, bù đầu để có được những sản phẩm giúp cho các “thượng đế” phấn chấn đón Xuân. Vâng, người viết bài này đang muốn nói đến những biên tập viên trong các tòa soạn báo và “cắt, gọt” là nghề của họ. Quả là quá to tát nếu ta nói “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” để nhớ đến công sức của những biên tập viên này, vì với họ đơn giản đây là nghề, mà đã là nghề thì nghề nào chả có lúc rảnh rang, có lúc bù đầu. Nhưng nói thế thôi, nghề nào cũng cần được tôn vinh. Cái nghề mà làm cho người ta càng thêm phấn chấn mỗi dịp Tết đến, Xuân về cũng cần được độc giả ghi nhận, cảm thông và chia sẻ nhiều lắm đấy. Ghi nhận là vì: Hàng trăm bài báo, hàng trăm bức ảnh, thơ, câu đối... được dồn đến gần như cùng trong một khoảng thời gian ngắn, vì có ai chịu viết bài tết, gửi ảnh cho báo tết lúc còn chưa thấy Xuân đâu. Cũng chẳng tòa soạn báo nào làm báo tết khi mà cây đào, cây mận vẫn còn đang toàn những thân, cành xám xịt. Vậy nên những “ông” biên tập lại được dịp bù đầu, “toét mắt” để đọc, rồi thêm, bớt đến từng từ, từng chữ, để mỗi bài báo, mỗi bức ảnh đều tạo được sự hài lòng nhất có thể khi đến với độc giả. Không nói đến bài, ảnh của cộng tác viên mà ngay cả bài, ảnh của những phóng viên chuyên nghiệp đều có thể có lỗi, đều có thể có những đoạn, những câu, những khuôn hình chưa chuẩn, thậm chí cả ở tính tư tưởng. Và thế là, để kịp thời gian ra báo, những biên tập viên cần mẫn vào cuộc “cắt gọt”, không kể sớm, khuya. Một tờ báo Xuân với những bức ảnh đẹp, những bài viết hay, những câu đối đậm sắc Tết... đều có phần lớn công sức của những người làm công việc “hậu kỳ” này. Cảm thông và chia sẻ là vì: Người ta hay nói “văn mình, vợ người” là rất đúng. Vợ mình, sống cùng nhau lâu lâu, nhìn mãi cũng không thấy... mới. Văn mình, một khi đã “nặn từng chữ vàng, ngọc” ra thì ai chẳng đau khi bị cắt, bị gọt, có khi cả đoạn. Tuy nhiên, sản phẩm báo chí luôn là sản phẩm hướng đến số đông công chúng, vì thế mỗi bài báo, mỗi bức ảnh trên báo đều phải là “món ăn” cho nhiều người. Chẳng ai lại muốn đăng bài lên báo cho chính mình đọc. Vì vậy, biên tập là công việc tất yếu phải làm và “cắt, gọt” không phải vì không trân trọng tác phẩm của các tác giả mà là để góp phần cho mỗi tác phẩm ấy hoàn thiện hơn. Cảm thông và chia sẻ còn ở chỗ: Nghề nào mà chẳng có “tai nạn nghề nghiệp”. Nghề biên tập trong các tòa soạn báo cũng vậy thôi. Nếu cắt đi hoặc thêm vào mà làm cho bài báo hay bức ảnh nào đó hay hơn, đẹp hơn thì độc giả cũng chỉ nghĩ đến tác giả chứ ít ai nghĩ đến công sức của những biên tập viên. Nhưng, nếu cắt đi hoặc thêm vào mà sơ xuất làm khác đi ý nghĩa của một câu văn hay, một từ đã được trau chuốt, thì cái câu “tại thằng ấy biên tập đấy” có thể gắn mãi trong đầu một tác giả nào đó. Ai cũng biết, biên tập viên đương nhiên phải là những người “chuẩn chỉ” về chuyên môn, nghiệp vụ; phải là người luôn tỉnh táo, bản lĩnh... Nhưng, đã là người ai mà chẳng có lúc “đứng mãi cũng phải ngồi”. Cả ngày, thậm chí cả đêm bận bịu với câu chữ đến mờ mắt, loạn đầu thì một chút lơ đễnh cũng cần được bạn đọc và các tác giả thấu hiểu nhiều lắm...

Đầu Xuân mới, xin có đôi lời chia sẻ cùng những người “góp phần làm cho đời đẹp hơn” trong các tòa soạn báo nói chung. Và với riêng ở Tòa soạn Báo Hà Giang, xin chúc cho những người làm nghề “cắt, gọt” luôn giữ vững tâm sáng, “sắc dao, sắc kéo” để tờ báo Xuân của tòa soạn ngày càng hay hơn, đẹp hơn trong lòng độc giả./.

Trên cầu Rồng thành phố Đà Nẵng. Ảnh chụp nhân dịp Hội thảo Báo Đảng khu vực miền Trung và Tây nguyên (lần thứ 5 – vòng IV) với chủ đề “Chủ quyền Việt Nam ở Biển Đông trên Báo Đảng”. Ảnh: Thế Học

MINH CHÂU