Hà Giang

Độc đáo điệu múa trống đồng của dân tộc Nùng

16:07, 29/11/2019

BHG - Từ tiết mục múa trống cổ truyền của các nghệ nhân dân gian xã Quảng Nguyên biểu diễn trong Lễ hội Văn hóa dân tộc Nùng lần thứ nhất tại thị trấn Cốc Pài (Xín Mần), gần một năm sau, tôi mới tìm tới nơi còn lưu giữ chiếc trống đồng cổ trên mảnh đất phía Tây Hà Giang.

Trống đồng cổ được dòng họ Ly lưu giữ.
Trống đồng cổ được dòng họ Ly lưu giữ.

Chiếc trống cũ kỹ, nặng hơn 16 kg với những hoa văn, ký tự cổ xưa hiện được một dòng họ người Nùng lưu giữ và coi như bảo vật. Bởi chiếc trống cổ không chỉ là một kỷ vật Tổ tiên truyền lại mà nó còn gắn liền với những tín ngưỡng, tập tục cổ truyền của dân tộc Nùng và dòng họ Ly thôn Khâu Rom, xã Quảng Nguyên.

Anh Ly Văn Nghiệp mô phỏng điệu múa trống cổ truyền.
Anh Ly Văn Nghiệp mô phỏng điệu múa trống cổ truyền.

Tìm tới ngôi nhà sàn của ông Ly Khái Chà, người giữ trống đồng của dòng họ được chiêm ngưỡng và nghe kể những câu chuyện gắn với trống đồng cổ như được sống trong thời kỳ xa xưa của người Nùng. Ông Chà là con của gia đình có truyền thống làm thầy cúng trong dòng họ Ly. Không ai trong dòng họ biết chiếc trống này có từ bao giờ, chỉ nghe các cụ kể nó gắn với những tục lệ của dòng họ từ lâu lắm. Ông được bố truyền lại nên có trách nhiệm giữ gìn cho cả dòng họ, khi ai có việc cần thì nhờ thầy cúng đến làm lễ, hết lễ phải mang về trả. Điệu múa trống cũng có từ lâu lắm, không ai dạy ai, những đứa trẻ tự học từ người già, rồi trong các đám lễ tự tham gia múa. Hằng năm, vào 3 giờ sáng ngày mùng 1 Tết, trống đồng sẽ được treo ở gian giữa nhà để con cháu trong họ có thể đến đánh trống và học bài múa trống cổ truyền. Trẻ con xem người lớn rồi học theo nên điệu múa cổ được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Những lúc không học múa trống, chúng lại ngồi nghe các cụ già kể câu chuyện về trống đồng và nguồn gốc Tổ tiên. Đến ngày Rằm tháng Giêng thì chiếc trống được gỡ xuống và cất đi, chỉ khi nào có người trong họ mất mới mang đi làm lễ. Trong lễ tang ma của người Nùng, trống đồng với điệu múa là không thể thiếu, giống như lời báo ơn của con cháu đến cha mẹ, thể hiện sự hiếu thuận kính hiếu Tổ tiên.

Ông Ly Khái Chà kể lại câu chuyện xa xưa về nguồn gốc chiếc trống đồng, kể về thời kỳ người Nùng thoát khỏi cuộc sống mông muội nhờ tiếng trống đồng. Những câu chuyện gắn với cặp trống đồng biết bay khiến những thầy cúng cao tay của dòng họ phải làm lễ cúng rồi chặt cánh của chúng mới giữ được. Ông Ly Khái Chà nói ở vùng này còn một chiếc trống như vậy, trống nằm dưới gốc đa bên dòng suối, ông đã đi tìm nhưng không thể thấy, rễ cây đã chùm lên bảo vệ chiếc trống. Anh Ly Văn Nghiệp, con trai ông Chà cho biết, nhiều người biết và tìm đến hỏi mua chiếc trống những gia đình không bán. Còn chiếc trống cái do một người cùng làng giữ đã cưa phần thân bán từ những năm 1990; sau khi bán phần thân trống, gia đình này gặp nhiều chuyện không may, ốm đau tai nạn liên tục nên ai cũng sợ. 

 Bảo tồn trống đồng cổ và điệu múa trống của người Nùng là gìn giữ những giá trị văn hóa cổ truyền, thể hiện sự kính trọng tổ tiên và nguồn gốc của dân tộc. Trước những biến động của cuộc sống hiện đại nếu không có sự giữ gìn, bảo vệ của dòng họ và cộng đồng thì những giá trị văn hóa cổ xưa sẽ bị mai một. Bởi vậy, nâng cao nhận thức và khẳng định giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể đối với trống đồng Khâu Rom là cần thiết để lưu giữ lại cho thế hệ mai sau.

Bài, ảnh: Trọng Toan


Ý kiến bạn đọc


Cùng chuyên mục

Quản Bạ tăng cường quản lý cơ sở lưu trú mùa lễ hội

BHG - Từ thành công của các năm trước, dự báo lượng khách đến tham quan, du lịch mùa Lễ hội Hoa Tam giác mạch năm nay sẽ tiếp tục tăng. Do đó, để phục vụ nhu cầu ăn, nghỉ đảm bảo an toàn cho du khách thập phương; huyện Quản Bạ đã tăng cường công tác quản lý các cơ sở lưu trú và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết để du khách có một mùa lễ hội an toàn, không để xảy ra tình trạng "chặt chém".

 

29/11/2019
Yêu mến đất nước Chile từ văn hóa

BHG - Tôi chưa có dịp tới Chile (một trong 11 quốc gia thành viên cùng Việt Nam trong Hiệp định đối tác Toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình dương CPTPP) để thăm Thủ đô Santiago de Chile hiện đại mà vẫn mang nhiều nét cổ kính, ngắm rặng núi Andes hùng vĩ nhiều tháng bao phủ bởi mây, đi lên phía bắc phóng tầm mắt nhìn sa mạc Atacama giầu tài nguyên – dưới đất chứa trữ lượng đồng vào hàng đầu thế giới. 

29/11/2019
Hội thi hướng dẫn viên du lịch tài năng

BHG - Trong 2 ngày 26 - 27.11, tại Nhà văn hóa Trung tâm Văn hóa tỉnh, Sở Văn hóa – TT&DL tổ chức Hội thi hướng dẫn viên du lịch tài năng lần thứ nhất năm 2019. Tham dự Hội thi có 20 thí sinh là những hướng dẫn viên tiêu biểu đến từ các Trung tâm Văn hóa – TT&DL huyện, làng văn hóa du lịch cộng đồng và các công ty hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh…

27/11/2019
Nét đẹp văn hóa công sở huyện Bắc Mê

BHG - Những không gian xanh tại nơi làm việc; cán bộ, CCVC quần áo gọn gàng, thái độ làm việc tích cực, niềm nở... Là hiệu quả từ việc triển khai nghị quyết của huyện về nâng cao chất lượng công vụ và tạo nét đẹp văn hóa công sở trên địa bàn huyện Bắc Mê những năm qua.

 

27/11/2019