Làng Tày cổ bên dòng Nho Quế

BHG - Làng Văn hóa dân tộc Tày, thôn Thiên Hương, thị trấn Đồng Văn (Đồng Văn), được biết đến với quần thể 10 cây đa cổ thụ, niên đại trên 100 tuổi nằm ở đầu thôn, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận cụm cây di sản. Làng nằm trên tuyến đi bộ, xe máy khám phá các giá trị khảo cổ địa chất khu vực Thiên Hương và lòng sông Nho Quế cần được khai thác phục vụ du lịch.

Thiên Hương thanh bình dưới những tầng cây.

Thiên Hương phía Bắc giáp xã Má Lé; phía Đông Bắc giáp Trung Quốc; phía Tây giáp thôn Khai Hoang, phía Nam giáp thôn Hấu Đề thuộc thị trấn Đồng Văn. Thôn Thiên Hương hình thành từ lâu đời, người dân nơi đây vẫn giữ được những nét văn hóa truyền thống độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc Tày, Mông, Giáy. Bên cạnh đó là các nghề truyền thống như khâu giày vải, làm ngói máng, làm giấy bạc, thợ mộc, chế tác công cụ sản xuất. Đặc biệt, thôn còn được biết đến với sản phẩm rượu truyền thống chế biến từ ngô hạt đồ chín ủ men lá chế từ hơn 30 loại thảo dược trong rừng và chưng cất từ nguồn nước tinh khiết.

Quần thể cây đa di sản thôn Thiên Hương.

Với địa thế dốc thoai thoải xuôi dần xuống dòng Nho Quế, Thiên Hương có nguồn tài nguyên địa di sản phong phú, gần trung tâm huyện Đồng Văn rất phù hợp cho khách khám phá thể thao mạo hiểm. Do vậy, ngành chức năng của huyện đã đề xuất bảo tồn nguyên vẹn giá trị văn hóa cộng đồng dân tộc Tày nơi đây để trở thành “Làng cổ” và là địa chỉ dừng chân cho du khách thích khám phá khi trải nghiệm tuyến đi bộ hoặc xe máy.

Khu rừng cổ thụ thôn Thiên Hương rộng khoảng 1 ha, có 19 cây đa trên 100 tuổi, to mấy người ôm không xuể. Trong khu rừng có ngôi đền nhỏ thờ thần rừng, người dân địa phương thắp hương vào ngày mùng 1 và 15 âm lịch hằng tháng. Vào đầu năm mới, người dân sẽ tìm một ngày tốt, cùng nhau đóng góp của cải, tổ chức lễ cúng thần rừng với những nghi lễ đậm chất linh thiêng tại khoảng sân trước miếu, cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu, gia đình mạnh khỏe, hạnh phúc. Khu rừng nằm ở đầu Làng du lịch cộng đồng thôn Thiên Hương, xung quanh rừng là các ngôi nhà của đồng bào dân tộc Mông, được thiết kế theo kiến trúc truyền thống, nhà trình tường 3 gian lợp ngói âm dương, trình tường, móng làm bằng đá, cột kèo gỗ, gần như vẫn giữ được nguyên vẹn.

Đến với Thiên Hương để cảm nhận những giá trị xưa cũ của một làng quê với nhiều nét đặc trưng của đồng bào dân tộc Mông, Tày. Thiên Hương thanh bình dưới những tán cây xanh mướt, hái những chùm nho, quả lựu ngọt lịm mà người dân hiếu khách mời và ngắm nhìn dòng Nho Quế là một trải nghiệm khó quên với bất kỳ ai.

Bài, ảnh: Trọng Toan