Hà Giang

Lễ Cấp sắc của đồng bào Dao thành phố Hà Giang

08:26, 01/04/2019

BHG - Người Dao quan niệm, đàn ông nếu chưa trải qua Lễ Cấp sắc thì dù già vẫn là trẻ con; nếu đã qua cấp sắc, dù ít tuổi vẫn được coi là người trưởng thành, được tham gia các công việc hệ trọng của làng. Họ cũng quan niệm, có trải qua Lễ cấp sắc mới biết lẽ phải, trái ở đời, mới đích thực là con cháu Bàn Vương, khi chết hồn mới được đoàn tụ với tổ tiên.

Nghi lễ Cấp sắc của người Dao thôn Nậm Tài, xã Ngọc Đường (thành phố Hà Giang).
Nghi lễ Cấp sắc của người Dao thôn Nậm Tài, xã Ngọc Đường (thành phố Hà Giang).

Theo tiếng địa phương, cấp sắc được gọi là quá tăng. Quá nghĩa là từng trải hoặc qua thử thách; tăng là đèn hoặc vật dụng dùng để soi sáng. Bởi vậy, quá tăng nghĩa là trải qua lễ soi đèn, xuất phát từ việc thắp đèn soi sáng người thụ lễ khi làm Lễ Cấp sắc. Lễ Cấp sắc thường tổ chức cho con trai từ 10 tuổi trở lên và thực hiện vào thời gian nông nhàn. Để chuẩn bị lễ, gia đình phải nuôi lợn, tích lương thực, thực phẩm, vàng mã và cỗ mời bà con, họ hàng... Lễ Cấp sắc của người Dao thực hiện một số nghi lễ, như: Lễ nhận thầy; lập bàn thờ mới; mời thần linh nhà thầy cúng đi làm lễ; mời thần linh, Tổ tiên nhà người được cấp sắc về làm lễ; lễ cấp đèn; lễ đặt tên.

Trước khi đi, thầy cúng thắp hương xin phép Tổ tiên nhà mình, cầu phù hộ và xin đưa thần linh đến nhà người thụ lễ để làm Lễ Cấp sắc. Khi đi, thầy cúng mang theo tranh Tam thanh, tranh múa, trang phục cúng, bộ âm dương, gậy ma. Đến nơi, thầy lập bàn thờ mới trong nhà của người được cấp sắc, đặt cạnh bàn thờ tổ tiên. Thầy cúng làm lễ tại bàn thờ Tổ tiên của gia chủ, thông báo việc đến làm lễ, xin âm dương cho phép tiến hành Lễ Cấp sắc. Thầy cúng làm lễ đuổi đi những cái xấu, mời rượu thần linh, chia tiền vàng để cảm tạ thần linh; làm lễ đón điều tốt, điều thiện về cho người được cấp sắc. Tiếp theo, mọi người cùng múa Xòe để mừng Lễ Cấp sắc.

Lễ Cấp sắc có nhiều cấp bậc khác nhau, hiện các ngành Dao chỉ phổ biến cấp sắc 3 đèn. Cấp sắc 12 đèn (thập nhị tinh) chỉ duy trì cho Trưởng họ của các ngành Dao với nghi lễ phức tạp và mất nhiều thời gian, công sức chuẩn bị. Theo khảo sát điền dã, người Dao đỏ gọi Lễ quá tăng để chỉ nghi Lễ Cấp sắc 3 đèn (bậc thấp nhất) và 36 binh mã; Lễ ngũ tinh được cấp 5 đèn và 36 binh mã; lễ thất tinh được cấp 7 đèn và 72 binh mã; lễ cửu tinh được cấp 9 đèn và 72 binh mã; lễ thập nhị tinh (bậc cao nhất) được cấp 12 đèn và 120 binh mã. Tuy nhiên, cấp sắc 12 đèn của dân tộc Dao đến nay rất ít thực hiện, do đó, số lượng thầy cúng cao tay (người đã trải qua Lễ cấp sắc 7 đèn, 12 đèn) không nhiều.

Cấp sắc là một trong những nghi lễ độc đáo và được lưu truyền từ nhiều đời trong cộng đồng dân tộc Dao; người được cấp sắc và những người tham dự có thể hiểu hơn về lịch sử, cội nguồn của mình từ những bài cúng, tích truyện; từ đó, nâng cao ý thức bảo tồn những phong tục, tập quán tốt đẹp của người Dao. Lễ Cấp sắc phản ánh đời sống tinh thần phong phú của người Dao, thể hiện qua các điệu múa, tranh vẽ, hình cắt giấy… và có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần, tín ngưỡng, giúp họ có thêm sức mạnh tinh thần, vượt qua khó khăn, hướng tới điều tốt đẹp. Đồng thời, hướng đàn ông Dao cũng như các thành viên trong cộng đồng biết tôn sư trọng đạo, kính trọng cha mẹ, luôn làm điều thiện.

Bài, ảnh: Tiến Quân (Trung tâm VHTT&DL thành phố Hà Giang)


Ý kiến bạn đọc


Cùng chuyên mục

Bộ Giáo dục công bố lịch thi THPT quốc gia năm 2019

Theo hướng dẫn tổ chức kỳ thi THPT quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp THPT năm 2019 được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố ngày 28/3, kỳ thi THPT quốc gia năm nay sẽ diễn ra từ ngày 24 đến 27/6, như năm 2018. Chiều 24/6, thí sinh đến phòng thi làm thủ tục dự thi, đính chính sai sót thông tin đăng ký dự thi và nghe phổ biến quy chế, lịch thi. Ba ngày còn lại sẽ diễn ra các môn thi...

29/03/2019
Lớp 11 chuyên Anh, trường PTTH Chuyên Hà Giang giao lưu trải nghiệm kỹ năng sống

BHG - Nằm trong khuôn khổ hoạt động của tháng 3 - Tháng thanh niên, 37 học sinh lớp 11 chuyên Anh, trường TPTH Chuyên Hà Giang đã có buổi giao lưu trải nghiệm kỹ năng sống tại trường THCS Lý Tự trọng, huyện Vị Xuyên. Tham gia buổi trải nghiệp có Ban Giám hiệu và lãnh đạo Đoàn của 2 nhà trường, các bậc phụ huynh và 221 em học sinh trường THCS Lý Tự Trọng.

29/03/2019
Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch làm việc với huyện Mèo Vạc

BHG - Ngày 27.3, Đoàn công tác Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch (VHTTDL) có buổi làm việc với huyện Mèo Vạc, nhằm thống nhất quy hoạch xây dựng phát triển khu vực Mê cung đá xã Khâu Vai trở thành sản phẩm du lịch văn hóa. Tham dự có đồng chí Trần Quang Minh, Tỉnh uỷ viên, Bí thư Huyện ủy; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Cao Minh, Viện Địa chất Việt Nam; lãnh đạo Sở VHTTDL; Công ty Đường đua mới.

 

28/03/2019
Hội thi tìm hiểu văn hóa truyền thống các dân tộc huyện Quang Bình

BHG - Ngày 26.3, UBND huyện Quang Bình tổ chức Hội thi tìm hiểu văn hóa truyền thống các dân tộc huyện Quang Bình năm 2019. Đến dự có đồng chí Triệu Tài Phong, Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy. Tham gia hội thi có 16 đội với trên 300 em học sinh đến từ Trường PTDT Nội trú THCS và các Trường THCS...

27/03/2019