Về Sủng Trà, chiêm ngưỡng những ngôi nhà cổ

BHG - Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường đã làm thay đổi diện mạo bộ mặt nông thôn vùng Cao nguyên đá. Những ngôi nhà trình tường, nhà gỗ của đồng bào Mông dần được thay thế bằng những ngôi nhà xây kiên cố. Vì vậy, việc bảo tồn những ngôi nhà cổ của người dân nơi đây ngày càng khó khăn hơn.

Ngôi nhà cổ của anh Sùng Chá Cho ở xã Sủng Trà.

Chúng tôi vừa có dịp đến thôn Sủng Pờ A, xã Sủng Trà (Mèo Vạc), được người dân địa phương giới thiệu tham quan một ngôi nhà cổ của của anh Sùng Chá Cho (sinh 1974), dân tộc Mông, được xây dựng cách đây hơn 100 năm, đến nay vẫn được giữ gìn nguyên bản. Toàn bộ ngôi nhà 2 tầng được làm bằng gỗ Thông đá, mái lợp ngói âm dương theo kiến trúc của đồng bào Mông, gồm 5 gian; trong đó, có 3 gian chính và 2 trái. Móng xung quanh nhà được làm bằng đá xẻ giống dinh thự nhà Vương (Đồng Văn). Phía hiên trước có 4 cột gỗ được kê bởi những phiến đá mài nhẵn hình bông hoa thuốc phiện. Bên trong nhà có chiếc giường, bàn uống nước, bàn thờ Tổ tiên và cối đá xay ngô đều được làm cùng thời với ngôi nhà, nhưng vẫn rất chắc chắn.

Chiếc cối xay ngô được dòng họ anh Cho sử dụng đến nay hơn 100 năm.

Tâm sự với tôi, anh Cho kể: “Ngôi nhà này đã trải qua 5 đời sinh sống, đầu tiên là kỵ anh để lại rồi cuối cùng đến lượt anh sở hữu. Biết được ngôi nhà có giá trị, trong thời gian vừa qua đã có nhiều người đến hỏi mua toàn bộ khung nhà và các vật dụng như giường, cối xay nhưng anh không bán. Vì đây là ngôi nhà do ông cha để lại, dù nghèo khó vẫn phải bảo quản, giữ gìn cho tốt”. Thế nên, nhà anh vẫn thỉnh thoảng có du khách đến tham quan, chụp ảnh. Theo ông Sùng Phái Sa, 68 tuổi (là chú ruột của anh Sùng Chá Cho), cho biết: “Ngoài ngôi nhà cổ này, vào những năm 1990, thôn Sủng Pờ A có khoảng 20 nhà trình tường, lợp ngói âm dương với tuổi đời trên 30 năm, trông rất cổ kính và đẹp. Tuy nhiên, đến nay chỉ còn hai ngôi nhà trình tường của anh Sùng Mí Sử và anh Sùng Sìa Và, còn giữ được khá nguyên vẹn”.

Được biết, thôn Sủng Pờ A nằm ở vị trí khá thuận lợi, cách trung tâm xã Sủng Trà 4 km, có đường nhựa chạy qua nối liền với hang Mây, xã Tả Lủng và thị trấn Đồng Văn. Xung quanh thôn được bao bọc bởi những dãy núi hình kim tự tháp, có rừng cây xanh với tuổi thọ hơn 100 năm, tạo nên khung cảnh hùng vĩ, thơ mộng. Bên cạnh đó, thôn có 67 hộ đều là đồng bào Mông sinh sống đoàn kết, gắn bó và giữ gìn khá tốt những nét văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc mình, đặc biệt là bảo tồn được giá trị của những ngôi nhà cổ qua nhiều thế hệ. Đây sẽ là điều kiện thuận lợi để huyện Mèo Vạc nghiên cứu phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Bài, ảnh: Quỳnh Lưu