Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh: Nhìn từ mô hình điểm Trường THCS Lý Tự Trọng

BHG- “Dạy chữ - Dạy người”, bên cạnh việc trang bị cho các em học sinh kiến thức các môn học thì việc giáo dục đạo đức, kỹ năng sống giúp các em phát triển đúng hướng, hình thành thói quen, hành vi ứng xử đúng mực trong cuộc sống là điều hết sức cần thiết trong xã hội hiện đại, đặc biệt khi mà những biểu hiện lệch lạc về nhận thức, lối sống, giá trị đạo đức, vi phạm luật giao thông, bạo lực học đường... đang có biểu hiện gia tăng.

Các em học sinh THPT tham gia ngày hội “Khi tôi 18 và thanh niên với pháp luật” do Tỉnh đoàn tổ chức.

Ngày 22.5.2014, UBND huyện Vị Xuyên đã ban hành Đề án số 08/ĐA-UBND về xây dựng mô hình điểm “Nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh” tại Trường THCS Lý Tự Trọng. Sau  một năm triển khai thực hiện đề án với các nội dung, hoạt động thiết thực, ý nghĩa theo chủ đề từng tháng như: Gia đình nội trú, phòng ở văn minh, đôi bạn cùng tiến, áo ấm tặng bạn; chúng em làm xanh, sạch môi trường; ATGT đường bộ; phòng chống tệ nạn ma túy trong học đường; ngàn hoa việc tốt, một niềm kính yêu; tiếp bước cha anh, chăm sóc và viếng nghĩa trang liệt sỹ; tôi và bạn cùng đọc và suy ngẫm; đừng bao giờ từ bỏ ước mơ; trồng cây và chăm sóc vườn thuốc nam, tuổi trẻ hành động... được học sinh nhiệt tình tham gia, hưởng ứng; các hoạt động đã giúp các em thể hiện các kỹ năng như: Kỹ năng thể hiện sự tự tin, chủ động giao tiếp, sống tự lập, tự giác trong học tập, biết quan tâm tới mọi người xung quanh, chia sẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ, sống có ước mơ...

Trao đổi về hiệu quả thực hiện đề án, cô giáo Nguyễn Thị Thúy Quỳnh, Hiệu trưởng Trường THCS Lý Tự Trọng (Vị Xuyên) cho biết: “Các hoạt động của đề án đã đáp ứng được mong muốn của phụ huynh và học sinh, tạo sự chuyển biến trong thể hiện kỹ năng sống cơ bản của học sinh. Các giáo viên chú ý nhiều hơn đến việc nâng cao kỹ năng sống cho học sinh; đề án đồng thời cũng tác động mạnh mẽ đến quan điểm giáo dục của phụ huynh học sinh, họ đã biết chú ý rèn luyện kỹ năng sống cho con mình ngay tại gia đình mà không đẩy trách nhiệm về phía nhà trường. Đề ấn giúp cho hoạt động giáo dục của nhà trường trở nên toàn diện hơn”.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh ta có 436 trường phổ thông với trên 150.550 em học sinh, chất lượng giáo dục những năm qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh đạt tốt, khá chiếm tỷ lệ cao. Việc giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh đã được các trường học thực hiện thông qua các môn học, hoạt động ngoại khóa, xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”... Tuy nhiên, việc dạy học lồng ghép các kỹ năng sống trong các môn học ở các cấp học chưa thực sự đạt hiệu quả, giáo viên truyền đạt nặng về lý thuyết, các hoạt động giáo dục ngoài giờ còn mang tính hình thức, chưa thực sự có các tình huống gần gũi với thực tế để học sinh trải nghiệm. Trong khi học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh ta chủ yếu là học sinh vùng cao, vùng sâu, vùng xa, ít có điều kiện tiếp cận với các loại sách, báo, phương tiện thông tin hiện đại, kỹ năng sống hạn chế; ý thức tự học, tự rèn luyện của học sinh chưa cao, khả năng xử lý các tình huống trong cuộc sống còn lúng túng; một bộ phận thanh thiếu niên bị tác động tiêu cực bởi mặt trái của xã hội, có biểu hiện lệch lạc về nhận thức, thực dụng, đua đòi, sống xa rời thực tế và các giá trị đạo đức truyền thống, vi phạm luật giao thông, bạo lực học đường... khiến học sinh phát triển lệch lạc, không có hiểu biết xã hội, không tự cân bằng và điều chỉnh được hành vi của mình khi gặp khó khăn, thất bại dẫn tới hành vi tiêu cực. Mặt khác, sự thay đổi về tâm, sinh lý tuổi vị thành niên, hoàn cảnh gia đình cũng tác động đến các em, trong khi thực tế nhiều cha mẹ học sinh không có ý thức dạy kỹ năng sống cho con mà phó mặc cho phía nhà trường.

Trao đổi với phóng viên, đồng chí Phạm Văn Khuông, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: “Xuất phát từ yêu cầu thực tế, hiện tại, Sở GD%ĐT đang chỉnh sửa và hoàn thiện Đề án “Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh Hà Giang giai đoạn 2015 – 2020” để trình UBND tỉnh phê duyệt và ban hành. Đề án này sẽ giúp các em học sinh hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, các kỹ năng cơ bản để ứng phó hiệu quả với những thách thức trong cuộc sống, có khả năng tự bảo vệ mình và người khác trong cộng đồng, xác định rõ giá trị của bản thân, mục tiêu sống trong tương lai, điều chỉnh hành vi, lối sống của mình và sẵn sàng vượt qua khó khăn trong cuộc sống, tạo không khí thân thiện, hạnh phúc trong gia đình, biết cách ứng xử trong gia đình và ngoài xã hội, tránh xa các tệ nạn xã hội; rèn luyện các em trở thành công dân tốt...”.

Rõ ràng, việc giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong giai đoạn hiện nay; trách nhiệm này không chỉ có phía nhà trường mà các bậc phụ huynh, hội phụ huynh học sinh và toàn xã hội cần tích cực vào cuộc để các em được học tập, rèn luyện, phát triển trong môi trường giáo dục toàn diện.

AN GIANG