Tổ chức lại sản xuất chè ở Hoàng Su Phì

BHG- Quy hoạch thành 4 vùng thu mua, chế biến trọng điểm; tạm giao vùng nguyên liệu cơ bản cho các doanh nghiệp, HTX nhằm tạo ra các chuỗi giá trị trong ngành chè đặc sản của địa phương... Đó chính là những giải pháp để tổ chức lại sản xuất chè ở Hoàng Su Phì.

Đồng bào xã Nậm Ty, huyện HSP thu hoạch chè.

Nhắc đến huyện Hoàng Su Phì (HSP) là nhắc đến một vùng chè đặc sản Shan tuyết nổi tiếng trên dải đất hình chữ S. Đã có rất nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước nhớ về HSP bằng ký ức uống chè Shan tuyết. Chè Shan tuyết có màu tuyết trắng bao phủ rất đẹp và rất lạ so với các sản phẩm chè hiện có trên thị trường. Nước chè Shan tuyết sau khi pha có màu xanh vàng cánh dán tựa như màu Hổ phách, khi uống có hương cốm mới gặt đầu mùa Thu, có vị chát ngọt trong vòm miệng. Chính cái vị chát ngọt đã đem đến sự an lành cho mỗi người sau mỗi lần uống trà Shan tuyết Hoàng Su Phì.

Tài liệu nghiên cứu tại Viện chè Việt Nam cho biết, Tổ chức Nông lương thế giới (ITC) xác nhận, chè Shan tuyết Hoàng Su Phì là 1 trong 3 vùng chè hữu cơ có trên đất nước Việt Nam. Tổ chức này khẳng định: Chè hữu cơ là một sản phẩm chế biến đồ uống có khả năng chống lão hoá, ngừa ung thư; kéo dài tuổi xuân và rất hữu ích trong đời sống con người. Tại Hoàng Su Phì, cây chè Shan tuyết tập trung chủ yếu tại 9/25 xã, thị trấn. Tổng diện tích chè hiện có là 4.503 ha. Diện tích chè đang cho thu hoạch là 3.253 ha. Sản lượng chè búp tươi mỗi năm ước đạt trên 12.800 tấn. Thành phẩm chè được chế biến mỗi năm ước đạt trên 2.500 tấn. Đồng bào nằm trong vùng chè trọng điểm mỗi năm thu về hàng chục tỷ đồng, cây chè đã mang lại cho huyện Hoàng Su Phì hàng vạn lao động có công ăn, việc làm và hàng trăm hộ thoát nghèo vươn lên làm giàu bằng cây chè mỗi năm.

Mấy năm gần đây, có rất nhiều hộ, các tổ chức HTX tận dụng được cây chè để vươn lên làm giàu. Nhận thấy lợi thế đó, Hoàng Su Phì đã lựa chọn cây chè làm sản phẩm “chủ lực” trong quá trình tái cơ cấu nền sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2016 – 2020. Mục tiêu là tăng cường năng lực trồng, chế biến, xuất khẩu và đưa các sản phẩm chè vươn ra thị trường thế giới. Công việc tái sản xuất được bắt đầu bằng việc khoanh thành 4 vùng trồng, thu mua và chế biến chè. Trong những vùng đó, các hộ tham gia trồng mới sẽ được hỗ trợ 2 triệu đồng/ha, trồng dặm là 1 triệu đồng/ha. Tại các vùng này, UBND huyện tạm giao quyền thu mua chè búp tươi cho các doanh nghiệp, HTX có nhà máy chế biến nằm trong vùng nguyên liệu. Sau quá trình triển khai, các doanh nghiệp, HTX đã thống nhất được với các hộ về giá bán nguyên liệu;  khung giá thu mua được định theo giá thị trường thời điểm. Đồng thời, thống nhất được với người trồng chè về lịch thu hái cho từng vùng nguyên liệu trong các vụ, tránh được sự chồng chéo. Cách làm đó đã tạo cho các doanh nghiệp, HTX chủ động được nguyên liệu sản xuất và định hình được giá thành cho mỗi sản phẩm chè làm ra. Các sản phẩm chè được thu mua, chế biến tại mỗi vùng quy hoạch sẽ được dán nhãn truy xuất nguồn gốc để người tiêu dùng giám sát và các cơ quan quản lý chất lượng các sản phẩm chè đã làm ra trước khi xuất bán đến tay người tiêu dùng. Tin tưởng, cách làm trên sẽ là “bước đệm” để ngành chè Hoàng Su Phì phát triển vươn ra các thị trường lớn cả trong và ngoài nước.

Hiện nay, huyện Hoàng Su Phì đã được quy hoạch lại 4 vùng chè là: Túng Sán, Hồ Thầu, Nậm Ty và Tấn Sà Phìn. Tại 4 vùng này, UBND huyện sẽ ưu tiên xây dựng thành 4 cụm điểm để lắp đặt nhà máy chế biến. Các nhà máy này chủ yếu thu mua nguyên liệu chè búp tươi cho đồng bào trong vùng quy hoạch và tổ chức chế biến chè theo tiêu chuẩn “Chè đặc sản”. Tính đến thời điểm này, huyện Hoàng Su Phì đã làm hồ sơ xúc tiến công nhận cho 625 ha chè đạt tiêu chuẩn Viet Gap. Tổ chức Hiệp hội chè cũng đã hoàn tất thủ tục công nhận 225 ha chè tại các vùng: Tả Sử Choóng 150 ha, Hồ Thầu 75 ha đạt chất lượng chè Hữu cơ. Sự công nhận đó, đã và đang mở ra nhiều cơ hội để Hoàng Su Phì đưa cây chè thành một cây “thế mạnh”  phát triển kinh tế.

Hiện tại, UBND huyện Hoàng Su Phì đã chỉ đạo cho các cơ quan chức năng làm các thủ tục cần thiết để tiếp tục công nhận thêm nhiều vùng chè đặc hữu chất lượng cao để xúc tiến đầu tư phát triển cây chè bền vững.

Nguyễn Hùng