Sản xuất, kinh doanh giống cây trồng: Cần tăng cường quản lý chất lượng, nguồn gốc xuất xứ
BHG - Trong những năm gần đây, nhiều giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng được đưa vào sản xuất đã góp phần tăng năng suất cây trồng và hiệu quả sản xuất. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững thì việc tăng cường quản lý chất lượng, nguồn gốc xuất xứ giống cây trồng là hết sức cần thiết.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 9 cơ sở sản xuất, 31 cơ sở kinh doanh các giống cây trồng, cây ăn quả lâu năm cung cấp cho thị trường nội tỉnh. Đối với giống cây lâm nghiệp, có 23 cơ sở đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh, hàng năm sản xuất được gần 20,6 triệu cây giống, trồng được trên 10.280 ha rừng. Ngoài ra, Trung tâm KHKT giống, cây trồng Đạo Đức (Vị Xuyên) và Trung tâm giống, gia súc Phó Bảng (Đồng Văn) thực hiện nhiệm vụ giữ nguồn gen giống cây trồng trong tỉnh; duy trì giống nguyên chủng, cung ứng giống siêu nguyên chủng cho mạng lưới sản xuất; thực hiện khảo nghiệm, kiểm nghiệm cấp tỉnh. Hiện nay, phần lớn người dân trên địa bàn tỉnh sử dụng giống, cây trồng thông qua chính sách hỗ trợ của các chương trình, dự án. Giai đoạn 2014 – 2016, tỷ lệ sử dụng giống mới, rõ nguồn gốc chiếm khoảng 70% diện tích gieo trồng cả năm (điều này đồng nghĩa với việc còn đến 30% giống cây trồng các loại không có đủ thông tin về nguồn gốc, xuất xứ). Trong đó, tỷ lệ đảm bảo nguồn gốc của một số giống cây trồng nông nghiệp khá thấp: lạc chỉ đạt 44%; đậu tương là 58%; ngô lai là 59%.
Vườn ươm trồng cam giống của HTX Xuân Khu ở xã Yên Hà, huyện Quang Bình. |
Mặc dù, tỉnh ta đã bước đầu hình thành được hệ thống sản xuất, cung ứng, kinh doanh giống cây trồng song lực lượng sản xuất còn hạn chế. Các đơn vị sản xuất giống cây trồng trên địa bàn tỉnh hiện nay mới đáp ứng được nhu cầu về giống cây lâm nghiệp, cây ăn quả; một số loại giống có nhu cầu lớn như: lúa lai, ngô lai... tỉnh chưa tự sản xuất được vẫn phải nhập từ bên ngoài. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống chủ yếu có quy mô vừa, nhỏ. Mặt khác, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và chuyên gia nghiên cứu sản xuất giống cây trồng chất lượng cao tại 2 trung tâm còn thiếu, yếu. Trao đổi với phóng viên, Giám đốc HTX Thống Nhất (xã Tân Bắc, Quang Bình) ông Nguyễn Đình Trá cho hay: Trung bình mỗi năm HTX Thống Nhất cung ứng ra thị trường trên dưới 200 vạn cây giống các loại: chè Shan tuyết, keo, mỡ, bồ đề, quế, cam. Không chỉ cung cấp cây giống cho người dân trong tỉnh mà còn vươn ra các tỉnh, thành khác như: Quảng Ninh, Lào Cai, Yên Bái... Mặc dù là một trong những cơ sở sản xuất, kinh doanh giống, cây trồng lớn của huyện Quang Bình với mức doanh thu khoảng 4 tỷ đồng/năm nhưng HTX Thống Nhất cũng chưa đủ điều kiện, khả năng để sản xuất, cung ứng các giống lai cho bà con.
Hàng năm, từ cấp tỉnh xuống cấp huyện, thành phố đều tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra liên ngành chất lượng giống cây trồng trên thị trường. Dù vậy việc kiểm soát chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ các loại giống cây trồng vẫn còn nhiều bất cập do hoạt động thanh, kiểm tra chủ yếu thực hiện theo đợt, theo vụ việc, chưa thường xuyên; trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ thanh, kiểm tra còn nhiều hạn chế; chưa kiểm định được chất lượng mẫu giống thực tế so sánh với thông tin in trên bao bì sản phẩm. Các biện pháp xử lý khi phát hiện sai phạm cũng chỉ là buộc thu hồi lại giống kém chất lượng hoặc xử phạt hành chính vài ba triệu đồng, tịch thu giấy phép đăng ký sản xuất kinh doanh. Các biện pháp xử lý này còn nhẹ so với lợi nhuận từ việc bán giống kém chất lượng nên chưa đủ sức răn đe với những đối tượng phạm pháp.
Trong thời gian tới, để chủ động được nguồn giống chất lượng, số lượng, đa dạng chủng loại đáp ứng nhu cầu sản xuất của người dân, tỉnh ta sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ tiên tiến vào sản xuất; mỗi huyện xác định 5 loại giống ngô lai, 5 loại giống lúa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và xây dựng ít nhất 1 cơ sở sản xuất, cung ứng giống; khuyến cáo người dân tới các cơ sở sản xuất giống có uy tín của Trung ương, địa phương để mua giống cây trồng. Xây dựng bộ tài liệu quy chuẩn về giống cây trồng, vật nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thú y để ban hành trước tháng 6.2017. Bên cạnh đó, tỉnh cũng chú trọng đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ; tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu sản xuất giống. Xử lý nghiêm việc sản xuất, kinh doanh giống cây trồng không rõ nguồn gốc bán trên thị trường...
Bài, ảnh: YẾN VŨ
Ý kiến bạn đọc