Hà Giang

Đạo đức cách mạng trong tư tưởng Hồ Chí Minh

09:49, 17/01/2018

BHG - Trong di sản của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức và đạo đức cách mạng là những điểm cốt lõi, bền vững. Điều này được thể hiện rõ trong 5 tác phẩm là Bảo vật Quốc gia của Hồ Chí Minh, trong cả 5 tác phẩm đều nổi bật và xuyên suốt vấn đề đạo đức. Tác phẩm Đường cách mệnh, Bác viết năm 1927 tại Quảng Châu (Trung Quốc) với bí danh Nguyễn Ái Quốc, nhờ tác phẩm này mới ra đời Đảng Cộng sản năm 1930; Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (19/12/1946), trong đó có thông điệp nổi bật của Bác, “Thà hy sinh tất cả quyết không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ” đây cũng được xem là sức mạnh của đạo đức, nhất là đạo đức với Tổ quốc, với nhân dân; lời kêu gọi đồng bào, chiến sỹ cả nước” năm 1966, lúc Bác 76 tuổi, trong lời kêu gọi đó có một thông điệp nổi tiếng của Bác, đó là “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, điều này làm được hay không là nhờ đạo đức chính trị; tác phẩm Nhật ký trong tù có bài thơ nổi bật nhất về đạo đức, đó là bài “Nghe tiếng đã gạo”: Gạo đem vào dã bao đau đớn; gạo đã xong rồi trắng tựa bông; sống ở trên đời người cũng vậy; gian nan rèn luyện ắt thành công…; tác phẩm cuối cùng đó là Di chúc của Bác chứa đựng những giá trị to lớn về đạo đức. Trong 5 Quốc bảo, Bác đã cho chúng ta biết như thế nào về phẩm chất đạo đức.

 

 

Theo Bác, đạo đức gồm 4 đức tính, đó là “Cần, kiệm, liêm, chính” từ đó dẫn đến hai nguyên tắc ứng xử, đó là “Chí công, vô tư”. Bác ví đạo đức con người như vũ trụ, trời có 4 mùa “Xuân, Hạ, Thu, Đông”; đất có 4 phương “Đông, Tây, Nam, Bắc” và người có bốn đức “Cần, kiệm, liêm, chính”, thiếu một mùa không thành trời, thiếu một phương không thành đất và thiếu một đức không thành người. Nhưng Bác lại rất sâu sắc và tinh tế, ở đời không có ai là hoàn hảo cả “nhân vô thập toàn”, ai cũng có cái hay và cái dở, cái tốt - xấu cho nên phải rèn luyện đạo đức suốt đời,… Để thực hiện những đức tính như vậy, chúng ta phải có những nguyên tắc, trong đó Bác đề ra 3 nguyên tắc mà Đảng ta hiện nay đang thực hành, áp dụng, đó là: Rèn đạo đức suốt đời; rèn luyện đạo đức để đạt mục đích cao nhất là vì nhân dân; kết hợp giữa xây và chống.

Có rất nhiều câu chuyện về Bác trong thực hành đạo đức của mình, “vào những năm cuối đời, Bác theo chỉ thị của T.Ư sang Liên Xô chữa bệnh, ngày về nước, đồng chí Vũ Kỳ, thư ký của Bác được Văn phòng T.Ư Đảng Cộng sản Liên Xô mời đến làm việc – đồng chí Vũ Kỳ xin phép Bác đi, lúc trở về đồng chí Vũ Kỳ nộp cho Bác một phong bì 5.000 rúp (đồng tiền Nga), trong phong bì ghi rõ là biếu Bác 4.000 rúp và thư ký Vũ Kỳ 1.000 rúp để chia tay Bác về nước. Bác mỉm cười, nói - chú lấy bút và giấy cho Bác, rồi Bác ghi: “Ở đây, tôi và đồng chí Vũ Kỳ được chăm sóc chu đáo, đầy đủ, không thiếu một thứ gì, cho nên chúng tôi không có nhu cầu tiêu đến số tiền này, xin các đồng chí vui lòng nhận lại, với tất cả tình cảm kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc của chúng tôi”. Một tấm gương trong sạch, không màng danh lợi. Bây giờ, chúng ta chống tham nhũng bằng hình thức kiểm soát các quan chức, viên chức đi nước ngoài và trưng dụng tất cả các quà cáp được biếu vào công quỹ chung, cái này ông cha ta đã làm từ xưa nhưng đến bây giờ chúng ta vẫn chưa làm được. Khi sang nước ngoài, bạn bè quốc tế tặng Bác rất nhiều quà, Bác rất tinh tế, nhận hết để cho mọi người vui, Bác dặn các Đại sứ quán Việt Nam là quà của nước nào thì gói gọn riêng của nước đó cho Bác, có cờ để phân biệt. Khi đến sân bay, Bác để lại hết, kèm theo thư cảm ơn. Bác chỉ nhận món quà tượng trưng của Quốc gia đó để làm kỷ niệm, món quà lớn nhất mà Bác nhận đó là chiếc đài để nghe tin tức mà Bác vẫn để đầu giường suốt cả cuộc đời… Chưa kể đến việc lãnh tụ như Bác còn mặc áo vá, tự tay Bác đính từng cái cúc áo cho chính mình, thấy vậy thư ký Vũ Kỳ thương Bác quá và đề nghị Bác thay áo khác đi – Bác bảo, để Bác mặc, bỏ nó phí đi, mồ hôi nước mắt của dân đó. Ai ngờ đâu khi ra họp T.Ư Bác nói, Chủ tịch nước mà biết mặc áo vá là có phúc cho dân đó. Không những vậy, lãnh tụ như Bác mà đi chân đất, lội ruộng, tát nước chống hạn với nông dân, chia ngọt, sẻ bùi với người dân. Những chia sẻ đó Bác để lại cho chúng ta một quan điểm rất cảm động: “Mỗi người có một nỗi đau riêng, mỗi gia đình có một nỗi khổ riêng, cộng tất cả nỗi đau khổ đó lại là nỗi đau khổ của chính Bác”. Trong Di chúc của Bác, nội dung viết về sự sống của mình, Bác viết “Ai mà đoán biết được tôi còn phục vụ Tổ quốc, đồng bào được bao lâu nữa, chỉ còn thời gian thôi. Nay phải từ biệt thế giới này tôi không còn gì ân hận, chỉ tiếc rằng tôi không còn phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”, những tâm sự giãi bày từ trái tim Bác, người suốt đời lấy đạo đức cách mạng để phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân.

Hiện nay, chúng ta đi sâu vào kinh tế thị trường cho nên đã có lợi ích vật chất nổi lên, có thời kỳ chúng ta gọi là “đồng tiền lên ngôi”. Mà cái sai của chúng ta là đã không kịp thời nhận ra vai trò của đạo đức trong khi làm kinh tế. Cho nên khi chúng ta chạy theo lợi ích, lợi nhuận nên dẫn đến thương tổn đạo đức trong xã hội và những suy thoái về đạo đức trong Đảng như hiện nay, chúng ta đang ra sức khắc phục. Hiện nay, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên còn nhận thức hạn chế về những tư tưởng của Bác căn dặn, nên vẫn còn những đức tính như vụ lợi; không có tính quang minh, chính đại trong lợi ích, tham ô, tham nhũng làm mất lòng tin trong nhân dân. Để chống những biểu hiện đó, chúng ta phải dựa vào những di sản của Bác Hồ dạy về đạo đức, hơn nữa cần phải chuyển hóa thành tự nguyện, tự giác, có ý thức tự sửa mình thì mới vượt qua được..

GS, TS: Hoàng Chí Bảo (kể)

Lê Lâm (ghi)


Ý kiến bạn đọc


Cùng chuyên mục

"Quan Sơn muôn dặm một nhà, bốn phương vô sản đều là anh em"

BHG - Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một người yêu nước, thương dân, thiết tha với độc lập dân tộc, mà Người còn là chiến sỹ cộng sản chân chính. Bước ngoặt trong 10 năm đầu tiên trên hành trình tìm đường cứu nước đã đưa Bác tiếp cận tư tưởng của Lê-nin và chịu ảnh hưởng sâu sắc của Cách mạng Tháng Mười Nga (1917). 

30/10/2017
"Đồng bào Kinh cũng như đồng bào dân tộc thiểu số khác đều là con một nhà"

BHG - Đất nước ta có 54 dân tộc anh em cùng sinh sống, Bác Hồ rất chú trọng đến sự bình đẳng giữa các dân tộc, xem các dân tộc đều như con một nhà. Việc quan tâm, chú trọng đến đồng bào dân tộc thiểu số được thể hiện ngay sau Cách mạng Tháng Tám, năm 1945, đầu năm 1946 chúng ta đã tổ chức Đại hội các dân tộc thiểu số tại Playcu (Gia Lai). Tại Đại hội này, vì công việc của đất nước, đường sá đi lại khó khăn nên Bác không đến dự được mà gửi Đại hội bức thư vô cùng cảm động: Tôi vì bận nhiều công việc của Chính phủ, đường sá lại xa xôi, cách trở, tôi không vào được với các vị nên có mấy lời này mong các vị hiểu được tấm lòng của Chính phủ.

29/11/2017
"Văn hóa soi đường cho Quốc dân đi"

BHG - Chủ tịch Hồ Chí Minh, không chỉ là một lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc ta, Hồ Chí Minh còn là một Nhà văn hóa lớn được cả thế giới ghi nhận và ngưỡng mộ. Trong di sản của Người để lại về tư tưởng văn hóa, Bác cho biết "Văn hóa soi đường cho Quốc dân đi", văn hóa không ở bên ngoài mà tồn tại trong kinh tế, chính trị của nhân loại. 

24/10/2017
Chuyên mục nghe kể chuyện về Bác Hồ

LTS: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của BTV Tỉnh ủy nhằm tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức toàn dân cũng như mỗi cán bộ, đảng viên trong "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" cũng như việc thực hiện "Tám lời Bác Hồ căn dặn Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Hà Giang"; thông qua những câu chuyện kể chân thật, gần gũi, dễ hiểu của Giáo sư, Tiến sỹ Hoàng Chí Bảo về Bác Hồ. Từ số này, Báo Hà Giang điện tử mở Chuyên mục "Kể chuyện về Bác", trân trọng mời quý vị và các bạn đón xem!

22/10/2017