Dấu tích hào hùng "chảy" mãi cùng dòng Gâm

Xuân 2019 - Những năm qua, Di tích lịch sử (DTLS) Căng Bắc Mê luôn được tỉnh, huyện quan tâm chỉ đạo và đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu, tư liệu hóa, xây dựng và từng bước thực hiện các hạng mục tôn tạo, phát huy giá trị.

Căng Bắc Mê được xếp hạng DTLS cách mạng cấp Quốc gia, là chứng tích sự đàn áp, đày ải của thực dân Pháp đối với phong trào cách mạng không chỉ của địa phương mà còn của cả khu vực 3 tỉnh Hà Giang, Cao Bằng và Tuyên Quang. Năm 1939, thực dân Pháp bắt hàng trăm phu lính xây dựng Căng làm nơi giam giữ những tù chính trị. Căng có ý nghĩa lịch sử và giá trị to lớn trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, bởi nơi đây đã trở thành trường học chính trị, nơi tuyên truyền ý chí, giáo dục tư tưởng cách mạng của chính các chiến sĩ cộng sản. Quần thể di tích gồm ba khu vực: Nhà trung tâm Căng, nhà Bang tá, Kho muối (thuộc thôn Bản Noong, xã Lạc Nông).

Học sinh làm sạch, đẹp cảnh quan Căng Bắc Mê. ảnh: Tư liệu

Từ năm 1939 - 1942, thực dân Pháp hai lần đưa tù nhân chính trị đến giam tại Căng, với 300 người, từ các nhà tù Sơn La, Hỏa Lò, Côn Đảo. Trong đó, có nhiều chiến sĩ cộng sản kiên trung, như: Xuân Thủy, Hoàng Bắc Dũng, Nguyễn Hồng, Đặng Việt Châu, Lê Giản, Trần Các... Hàng ngày, thực dân Pháp bắt các tù nhân lao động khổ sai; nhưng chính sách đối xử hà khắc, cuộc sống kham khổ chốn lao tù không dập tắt được được lòng yêu nước, chí khí kiên cường của những người cộng sản, trái lại đã thổi bùng ngọn lửa đấu tranh, tôi luyện ý chí gang thép của các tù nhân chính trị ngày càng mãnh liệt. Các tù chính trị đã thành lập Chi bộ Đảng bí mật trong Căng, do đồng chí Trần Hiệu làm Bí thư Chi bộ, biến nhà tù thành trường học cách mạng. Sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng trong nhà tù có tác động tích cực đến phong trào cách mạng địa phương, một số thôn, bản quanh vùng trở thành cơ sở hoạt động của Đảng trong những năm 1940 - 1945. Với giá trị lịch sử to lớn và ý nghĩa quan trọng ấy, năm 1992, Căng Bắc Mê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.

Nằm trong chuỗi các sự kiện Ngày hội Văn hóa, du lịch huyện Bắc Mê năm 2018, Huyện ủy đã tổ chức Hội thảo khoa học bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa Di tích cấp Quốc gia Căng Bắc Mê - gắn với phát triển du lịch. Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, đưa ra các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di tích, như: Tuyên truyền rộng khắp trong các cấp, ngành, các tầng lớp nhân dân; lập các phương án bảo vệ, trùng tu di tích; xây dựng phương án nghiên cứu, biên soạn tài liệu liên quan đến quá trình hình thành và hoạt động; đặt pa-no, áp-phích giới thiệu về di tích tại các tuyến quốc lộ trên địa bàn...

Theo đó, bên cạnh công tác quản lý, bảo tồn di tích lịch sử Căng Bắc Mê, huyện chỉ đạo phòng chức năng làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân có ý thức, trách nhiệm bảo vệ di tích; tiếp tục sưu tầm tư liệu đối với các di tích có giá trị quan trọng về lịch sử, khoa học, văn hóa đã được khẳng định. Đồng thời, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các phòng, ban, đoàn thể, các xã, thị trấn, đặc biệt là Phòng Giáo dục phối hợp với Huyện đoàn tổ chức các hoạt động, như: Hướng về cội nguồn, giao lưu, dã ngoại, nói chuyện truyền thống, nhằm giới thiệu các di tích lịch sử - văn hóa và giáo dục truyền thống, lý tưởng cách mạng, lòng yêu quê hương đất nước cho thế hệ trẻ...

VĂN QUÂN