Quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân
BHG - 7 thập kỷ đã đi qua với nhiều giai đoạn cách mạng khác nhau, nhưng tư tưởng Dân vận của Bác vẫn còn nguyên giá trị, mãi mãi soi đường cho mỗi cán bộ, đảng viên. Điều này minh chứng cho quan điểm “Quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân” trong bài báo “Dân vận” của Hồ Chí Minh, thể hiện một cách sinh động tầm nhìn chiến lược về vai trò của “Dân” trong sự nghiệp cách mạng.
Quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân” là quan điểm vận động quần chúng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trình bày trong bài “Dân vận” đăng trên báo Sự thật ngày 15/10/1949. |
Năm 1949, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn cam go, quyết liệt, Hồ Chủ tịch đã khẳng định “Quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”. Dân có “quyền hành”, Dân có “lực lượng”. Để đi đến kết luận: “Nước ta là nước dân chủ”, Chủ tịch Hồ Chí Minh giải thích vắn tắt:
“Bao nhiêu lợi ích đều vì dân.
Bao nhiêu quyền hạn đều của dân.
Công việc đổi mới, xây dựng là trách nhiệm của dân.
Sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc là công việc của dân.
Chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra
Đoàn thể từ Trung ương đến xã do dân tổ chức nên”.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ có một ham muốn tột bậc: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. “Ham muốn” của Hồ Chí Minh cũng chính là ý nguyện của dân, ở đây “lòng dân” và “ý lãnh đạo” là một.
Nhân dân ta chịu biết bao hy sinh, gian khổ đi theo Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng lên làm cách mạng, giành chính quyền cũng chính vì lợi ích của dân tộc, của gia đình, cộng đồng và bản thân nhằm thoát khỏi kiếp sống nô lệ, có được độc lập, tự do, mưu cầu hạnh phúc. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh thấu hiểu được chân lý đó, đã giương cao ngọn cờ đại đoàn kết toàn dân tộc, làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, dựng lên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, một nhà nước kiểu mới, nhà nước dân chủ. Mọi hoạt động của nhà nước dân chủ do nhân dân lập nên phải thấm nhuần sâu sắc tinh thần “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân”, chứ không vì bất cứ mục tiêu nào khác.
“Bao nhiêu lợi ích đều vì dân” cũng là phép thử quan trọng nhất để phân biệt bản chất các loại nhà nước. Hiện nay, Chính phủ đang sử dụng chỉ số về sự hài lòng của người dân để đo chất lượng và hiệu quả cải cách hành chính của các cấp và ngành là đúng đắn và cần được ủng hộ. Sự hài lòng của người dân cũng là thước đo cho các chủ trương chính sách cụ thể.
“Bao nhiêu lợi ích đều vì dân” cũng là phương hướng tu dưỡng rèn luyện tư tưởng quan trọng nhất của mỗi cán bộ, đảng viên và công chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng điểm này trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, công chức; bản thân Người tự mình làm gương bằng cả cuộc đời hết lòng phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân của mình.
Nói đến nhà nước là nói đến quyền hành, quyền lực, quyền hạn. Nhà nước quản lý và tổ chức xã hội bằng “quyền” của mình, thông qua luật pháp. Trong bài “Dân vận”, Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng khái niệm “quyền hạn”, đây là cách dùng từ rất thích hợp, vì nói lên quyền lực, quyền hành về bản chất là của ai trong chính quyền nhân dân. Nhân dân làm cách mạng giành được chính quyền thì “quyền hành”, “quyền lực” phải thuộc về nhân dân. Nhân dân “ủy quyền” cho nhà nước một phần quyền hành, quyền lực của mình theo Hiến pháp, pháp luật để nhà nước thực hành phận sự trước nhân dân. Ngay cả quyền lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng là do sự ủy quyền của nhân dân.
Hiến pháp nước ta năm 2013 đã phản ánh đúng thực tế này khi nhấn mạnh quyền con người, quyền công dân, phải hiến định ngày càng nhiều quyền dân chủ trực tiếp của người dân như: Tổ chức việc trưng cầu ý dân; giám sát và phản biện xã hội của MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân.
Chủ trương xây dựng và thi hành Quy chế Dân chủ ở cơ sở về thực chất cũng là phát huy quyền dân chủ trực tiếp của người dân… Ngay quyền lực được giao cho nhà nước cũng phải được giám sát, kiểm soát, để không xảy ra tình trạng lạm quyền vì xu hướng lạm quyền rất dễ xảy ra khi đã có quyền lực ở trong tay.
Việc phát huy dân chủ hay phát huy quyền làm chủ của nhân dân vừa là vấn đề lý luận, vừa là đòi hỏi cấp bách của thực tiễn. Lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước trong các phát biểu gần đây đều nhấn mạnh, coi trọng việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, được nhân dân đồng tình, đón nhận.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rất nhiều về lực lượng vĩ đại của nhân dân, của dân tộc Việt Nam. Ông cha ta đã từng khẳng định: “Chúng chí thành thành” (Trần Quốc Tuấn), “Chở thuyền là dân, lật thuyền là dân” (Nguyễn Trãi)… Khi nói về nhân dân, con mắt của Người thường bao quát toàn bộ dân tộc, nhấn mạnh “Tất cả lực lượng của mọi người dân, không bỏ sót một người dân nào”; Đảng phải coi đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược cơ bản, lâu dài; đoàn kết phải chân thành, triệt để, rộng khắp.
“Tất cả lực lượng của mọi người dân…” thì “tất cả” có nghĩa không chỉ là lực lượng vật chất mà còn bao gồm cả lực lượng tinh thần. Đảng phải biết phát huy sức mạnh trí tuệ của nhân dân, nhất là trong những khúc quanh của lịch sử. Nhân dân ta không những có lòng yêu nước nồng nàn mà còn rất thông minh, sáng tạo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: Có những việc cấp trên nghĩ mãi không ra nhưng dân chúng đã có sẵn lời giải. Trong nhân dân có câu mà Bác thường nhắc: “Khó trăm lần dân liệu cũng xong”. Ngày nay, toàn dân tộc đang đứng trước hai câu hỏi lớn: Làm sao để nước ta sớm thoát khỏi tình trạng ngày càng tụt hậu xa hơn so với các nước trong khu vực, vươn lên “sánh vai cùng các cường quốc năm châu”? Làm sao giữ được độc lập tự chủ trong môi trường hòa bình ở một thế giới đa cực? Không có cách nào khác là phải dựa vào trí tuệ và sức sáng tạo của nhân dân để giải bài toán này, điều này đã được Hồ Chí Minh lúc sinh thời khẳng định “dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được. Dân chúng không ủng hộ, việc gì làm cũng không nên”.
Trung tá, Ths Đặng Công Thành
Khoa tư tưởng Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
Ý kiến bạn đọc